Selectiemodule Inkomensheffing (selectiemodule IH) en risicotool aanvullingen (RTA)

Belastingdienst

Op deze pagina vindt u informatie over het algoritmen ‘Selectiemodule IH’ voor aangiften inkomstenbelasting/premies volksverzekeringen (hierna inkomensheffing) en ‘RTA’ voor aanvullingen inkomensheffing.

Laatst gewijzigd op 3 juni 2025 om 9:32 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Overheidsfinanciën

Begindatum

Veld niet ingevuld.

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

https://over-ons.belastingdienst.nl/onderwerpen/omgaan-met-gegevens/algoritmeregister/

Link naar bronregistratie

https://over-ons.belastingdienst.nl/onderwerpen/omgaan-met-gegevens/algoritmeregister/

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Jaarlijks ontvangt de Belastingdienst miljoenen aangiften en aanvullingen inkomensheffing. Een aanvulling is dat een burger een aangifte inkomensheffing indient nadat voor het betreffende jaar al een definitieve aanslag is opgelegd. Hierna wordt met aangifte tevens aanvulling bedoeld, tenzij dit anders is vermeld. De Belastingdienst moet beoordelen of er overeenkomstig de aangifte een aanslag of andere beschikking kan worden opgelegd. De Belastingdienst gebruikt een algoritme bij het beoordelen of een aangifte geautomatiseerd of handmatig behandeld moet worden. Het algoritme gebruikt hiervoor relevante gegevens die bij de Belastingdienst bekend zijn.De selectiemodule IH en RTA zijn geautomatiseerde selectie-instrumenten met als doel aangiften te selecteren voor uitworp. Alle ingediende aangiften gaan door de selectiemodule IH en alle ingediende aanvullingen door de RTA. De selectiemodule en de RTA bevatten een groot aantal selectieregels waarmee een onzekerheid of een mogelijk nalevingsrisico wordt gedetecteerd. Het algoritme beoordeelt op basis van de selectieregels of de aangifte direct geaccepteerd kan worden. Als dat niet het geval is, wordt de aangifte uitgeworpen en kan deze handmatig worden behandeld door een medewerker. Bij de uitgeworpen aangiften vermeldt het algoritme de onderwerpen waaraan aandacht besteed moet worden. De behandeling kan zowel leiden tot een correctie in het voordeel als in het nadeel van de burger.

In deze korte uitlegvideo wordt toegelicht hoe de Belastingdienst de aangifte controleert. In de video gaat het over aangiften, aanvullingen worden op dezelfde wijze gecontroleerd.

https://over-ons.belastingdienst.nl/organisatie/uitvoerings-handhavingsstrategie/hoe-controleert-de-belastingdienst-mijn-aangifte/

Afwegingen

Voor burgers is van belang dat de aangifte snel en zorgvuldig wordt behandeld. Het algoritme ondersteunt dit belang en de medewerker van de Belastingdienst.

Het algoritme draagt bij aan het systematisch en nauwkeurig controleren van aangiften. Door het inzetten van een algoritme kunnen aangiften efficiënter worden verwerkt, waardoor burgers sneller duidelijkheid krijgen.

Het algoritme bepaalt het advies op basis van de relevante gegevens. Het alternatief is dat een medewerker bij alle aangiften handmatig de relevante gegevens zou moeten verzamelen en beoordelen. Dit zou het proces foutgevoeliger maken en minder efficiënt. 

Menselijke tussenkomst

Menselijke tussenkomst in de context van de Belastingdienst houdt in dat een bevoegde en deskundige medewerker een wezenlijke rol speelt in de besluitvorming.Bij de werking van het algoritme is sprake van menselijke tussenkomst, maar er worden ook beslissingen genomen door het algoritme. Het algoritme detecteert, selecteert en neemt beslissingen. Als het algoritme op basis van de selectieregels beoordeelt dat de aangifte direct geaccepteerd kan worden, volgt geautomatiseerd een aanslag overeenkomstig de gegevens in de aangifte. Als het algoritme een aangifte uitwerpt voor een nadere beoordeling, dan kan de aangifte door een medewerker worden behandeld. Er is sprake van menselijke tussenkomst door een medewerker als de behandeling leidt tot een afwijking van de aangifte.

Risicobeheer

De Belastingdienst neemt verschillende maatregelen om de risico's van het gebruik van het algoritme te beheersen.

• 1. Transparantie

De Belastingdienst publiceert informatie over het algoritme in het algoritmeregister van de Belastingdienst en van de Rijksoverheid.

Daarmee hebben burgers inzicht in het gebruik en de werking van het algoritme.

• 2. Geautomatiseerde besluitvorming

In de beschrijving van een algoritme wordt dit uitgelegd en wordt ook het aspect van menselijke tussenkomst nader toegelicht.

• 3. Privacybescherming en rechtmatigheid

De Belastingdienst zorgt ervoor dat het gebruik van de gegevens wordt getoetst aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

In de beschrijving van het algoritme wordt ook de link gelegd met de toepasselijke wet- en regelgeving.

• 4. Verantwoordelijkheid

Aan de hand van het beleidskader Algoritmeregister Belastingdienst zijn de verantwoordelijkheden en taken bij het gebruik van algoritmen duidelijk beschreven en geborgd.

• 5. Monitoring en evaluatie

De werking van de algoritmen worden periodiek getoetst. Op basis daarvan kunnen selectieregels worden aangepast.

Wettelijke basis

1. Algemene wet inzake rijksbelastingen: 
2. Algemene wet bestuursrecht: 
3. Algemene verordening gegevensbescherming: 
4. Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming: 
5. Wet rechtsherstel/ Overbruggingswet box 3
6. Wet Inkomstenbelasting 2001:
7. Wet algemene bepalingen burgerservicenummer:
8. Archiefwet 1995: 
9. Internationale (belasting) verdragen
10. Zorgverzekeringswet
11. Besluit voorkoming dubbele belasting 2001

Links naar wettelijke basis

• Algemene wet inzake rijksbelastingen: : https://wetten.overheid.nl/BWBR0002320/
• Algemene wet bestuursrecht: : https://wetten.overheid.nl/BWBR0005537/
• Algemene verordening gegevensbescherming: : https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R0679
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming: : https://wetten.overheid.nl/BWBR0040940/
• Wet rechtsherstel/ Overbruggingswet box 3: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2022-534.html
• Wet Inkomstenbelasting 2001:: https://wetten.overheid.nl/BWBR0011353/
• Wet algemene bepalingen burgerservicenummer:: https://wetten.overheid.nl/BWBR0022428/
• Archiefwet 1995: : https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/
• Internationale (belasting) verdragen: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/circulaires/2023/03/09/verdragen-op-het-gebied-van-directe-belastingen
• Zorgverzekeringswet: https://wetten.overheid.nl/BWBR0018450/2025-01-01
• Besluit voorkoming dubbele belasting 2001: https://wetten.overheid.nl/BWBR0012095/2020-01-01

Toelichting op impacttoetsen

Het gebruik van de gegevens dient te worden getoetst aan de AVG.

De AVG schrijft voor dat er niet meer gegevens gebruikt mogen worden dan noodzakelijk is. Dat heet dataminimalisatie. De Belastingdienst onderzoekt regelmatig of de gebruikte gegevens nog nodig zijn en dus gebruikt mogen worden. 

Werking

Gegevens

1. A-1 verklaringen
2. Aangiftegegevens Dividendbelasting
3. Aangiftegegevens Inkomensheffing
4. Aangiftegegevens Vennootschapsbelasting
5. Bankgegevens
6. Bedrijfsgegevens
7. Energie en Milieu Investeringsaftrek gegevens
8. Loon-, pensioen- en uitkeringsgegevens
9. Persoonsgegevens
10. Transacties en inkomsten uit verhuur, verkoop of leveren van persoonlijke diensten
11. Vastgoedgegevens
12. Inkomensverzekeringsgegevens
13. Uitbetaald werk derden

Links naar gegevensbronnen

• A-1 verklaringen: Sociale Verzekeringsbank (SVB)
• Aangiftegegevens Dividendbelasting: Belastingdienst
• Aangiftegegevens Inkomensheffing: Belastingdienst
• Aangiftegegevens Vennootschapsbelasting: Belastingdienst
• Bankgegevens: Banken en verzekeraars
• Bedrijfsgegevens: Kamer van Koophandel (KvK)
• Energie en Milieu Investeringsaftrek gegevens: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)
• Loon-, pensioen- en uitkeringsgegevens: Werkgevers, uitkeringsinstanties en pensioenuitvoerders
• Persoonsgegevens: Basisregistratie Personen (BRP)
• Transacties en inkomsten uit verhuur, verkoop of leveren van persoonlijke diensten: Online platformen
• Vastgoedgegevens: Kadaster en Landelijke voorziening WOZ
• Inkomensverzekeringsgegevens: Verzekeraars
• Uitbetaald werk derden: Uitbetaler

Technische werking

Het algoritme bestaat uit selectieregels die inhoudsdeskundigen hebben opgesteld op basis van wet- en regelgeving en fiscale expertise.

Het algoritme beoordeelt op basis van de selectieregels of de aangifte direct geaccepteerd kan worden. Als dat niet het geval is, wordt de aangifte uitgeworpen en kan handmatig worden behandeld door een medewerker. Bij de uitgeworpen aangiften vermeldt het algoritme de onderwerpen waaraan de medewerker aandacht moet besteden. Lees hierover meer onder de kop: ‘Menselijke tussenkomst’.

Het algoritme is niet zelflerend. Dat betekent dat het algoritme zichzelf niet ontwikkelt tijdens het gebruik ervan.