Over het Algoritmeregister

De regering wil dat de overheid algoritmes verantwoord gebruikt. Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat algoritmes voldoen aan de waarden en normen van de samenleving. En er moet uitleg zijn over hoe algoritmes werken. Wanneer de overheid open is over algoritmes en hun toepassing, kunnen burgers, organisaties en media haar kritisch volgen en controleren of ze de wet en de regels volgt.

Verantwoord algoritmegebruik

Onder andere de volgende trajecten dragen bij aan verantwoord algoritmegebruik:

Het Algoritmeregister helpt om algoritmes vindbaar te maken, beter uit te leggen en hun toepassing en impact begrijpelijk te maken.
De Algoritmetoezichthouder (de Autoriteit Persoonsgegevens) coördineert de controle op algoritmes: voldoen de algoritmes van de overheid aan alle regels die daarvoor gelden?
Het ministerie van BZK werkt aan het Algoritmekader. Dat maakt voor overheden duidelijk welke eisen er gelden voor algoritmes en hoe ze ervoor kunnen zorgen dat hun algoritmes daaraan kunnen voldoen.
Wetgeving: er komt een wettelijke verplichting voor transparantie van algoritmes. Dat is aangekondigd in de kamerbrief van december 2022.

Doelen van het Algoritmeregister

Wat willen we bereiken met het Algoritmeregister? De doelen van het Algoritmeregister hangen met elkaar samen. Hieronder worden de doelen kort toegelicht. Een uitgebreidere toelichting op de doelen vind je in de Handreiking Algoritmeregister.

Vertrouwen in de overheid vergroten
De overheid kan alleen effectief maatschappelijke meerwaarde bieden, als er vertrouwen in de overheid is en mensen zich gehoord en betrokken voelen. Het Algoritmeregister moet helpen het vertrouwen in de overheid te verbeteren. 
Versterken van de positie van burgers en bedrijven
Met het Algoritmeregister krijgen burgers en bedrijven meer informatie in handen over hoe processen van de overheid werken en welke keuzes zijn gemaakt. 
Meer duidelijkheid over algoritme- en AI-gebruik (Demystificatie)
Voor veel mensen is onduidelijk wat een algoritme is en hoe deze effect heeft op zijn of haar leven. Het Algoritmeregister maakt inzichtelijk waar en hoe de overheid algoritmes en AI gebruikt. 
Verantwoord handelen
De overheid moet op een verantwoorde manier handelen. Het Algoritmeregister maakt het handelen van de overheid meer openbaar.
Controleerbaarheid van de overheid vergroten
Als de overheid laat zien wat ze doet, kunnen burgers en organisaties haar beter controleren. Het Algoritmeregister ondersteunt deze controle door de maatschappij.
Vergroten uitlegbaarheid
Het vullen van het Algoritmeregister dwingt de overheid om haar besluitvormingsproces en de toepassing van algoritmes begrijpelijk uit te leggen. Daarnaast kunnen burgers hierdoor aangeven of een uitleg duidelijk is en of zij de werking hetzelfde ervaren. 
Transparanter zijn over het handelen
Om openheid en controleerbaarheid te kunnen bieden, moet de overheid transparant zijn. Het zorgvuldig vullen van het Algoritmeregister is een van de manieren om dat te doen.

Open ontwikkeling

In december 2022 is de eerste versie van het Algoritmeregister gelanceerd. Dit vormt de basis voor verdere ontwikkeling. Doordat we de oplossing in de praktijk brengen kunnen we kennis en ervaring op doen. We ontwikkelen het register open door, samen met experts, (potentiële) gebruikers en belanghebbenden. In 2023 kwam bijvoorbeeld het rapport ‘Doelgroepenanalyse Algoritmeregister’ uit. Steeds meer verbeterpunten daaruit zijn verwerkt in deze website. 

Wil je ook bijdragen ?

Steeds meer algoritmes

Het Algoritmeregister is nog niet compleet. Het aanleveren van informatie over algoritmes is nu nog niet verplicht voor overheidsorganisaties. Die verplichting komt er wel aan. Voor die tijd publiceren steeds meer overheidsorganisaties informatie over hun algoritmes. Omdat zij open en transparant willen zijn over hun processen en de inzet van algoritmes daarbij.

Lees bijvoorbeeld het verhaal van de gemeente Groningen.