Vroegsignalering schulden

Gemeente Almelo

Gemeente Almelo biedt hulp bij de strijdt tegen armoede. Daarvoor wordt een algoritme in de vorm van een webapplicatie gebruikt. Het algoritme zorg ervoor dat een signaal over een betalingsachterstand van een inwoner, bij de gemeente terecht komt. De gemeente biedt dan hulp aan.

Laatst gewijzigd op 16 april 2025 om 12:31 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: DPIA
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Sociale zekerheid

Begindatum

2020-Q1

Contactgegevens

[e-mail]

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Het algoritme helpt de gemeente Almelo in de strijd tegen armoede. Met het algoritme krijgt de gemeente Almelo signalen over betaalachterstanden bij woningcorporaties, zorgverzekeraars, energiebedrijven of waterbedrijven en particuliere verhuurders. Inwoners die in schuldsituaties dreigen te raken proberen we zo vroeg mogelijk te helpen, en daarmee voorkomen dat armoedeproblemen toenemen. Als de financiële problemen nog klein zijn, kan advies soms al een goede oplossing zijn.

Afwegingen

De gemeente Almelo heeft te maken met wet- en regelgeving waarbij de gemeente Almelo actief bewoners met dreigende schulden benadert en hulp aanbiedt. Om die wettelijke taak uit te voeren wordt het algoritme ingezet zodat gegevens over betalingsachterstanden op het juiste moment bij de coaches financien terecht komen. Als medewerkers dit handmatig zouden moeten uitzoeken dan kost dat veel tijd en zouden meerdere personen inzage hebben in de gevoelige informatie. Doordat het algoritme de gegevens uit een systeem haalt, komen alleen de signalen over betalingsachterstanden (langer dan 30 dagen) bij de gemeente terecht zonder tussentijdse inzage door personen. Over de uitwisseling van de gegevens zijn goede afspraken gemaakt: het gebeurt op een veilige manier, alleen noodzakelijke gegevens worden gedeeld en de gegevens zijn voor niemand anders zichtbaar dan voor de coaches financiën van de gemeente. Een inwoner kan uiteindelijk zelf kiezen om wel of niet gebruik te maken van de hulp van de gemeente Almelo.

Menselijke tussenkomst

Het systeem maakt zelfstandig (geautomatiseerd) een aantal keuzes, bijvoorbeeld om een email, brief of sms te versturen bij een betalingsachterstand tussen € 25 en € 2000. Na het proces van gegevenskoppeling is er een moment van menselijk toezicht en wordt gecontroleerd of die matching klopt. Bij een betalingsachterstand boven € 2000 is er altijd een beoordeling door een medewerker. Vanaf het moment dat de melding doorgestuurd is naar een hulpverlener is het proces niet meer geautomatiseerd.

Risicobeheer

De webapplicatie is een registratie- en informatiesysteem waar door bevoegde medewerkers alleen met een twee-factor-authenticatie kan worden ingelogd. Voor de beveiliging van het algoritme worden regelmatig beveiligingstesten uitgevoerd om te controleren of het systeem niet gehackt kan worden. De beveiliging van het algoritme voldoet aan de BIO-vereisten. Alleen de coaches financiën van de gemeente Almelo hebben toegang tot de gegevens. Inwoners kunnen op elk moment aangeven dat zij niet in het systeem willen worden vermeld. Gegevens worden dan onmiddelijk verwijderd. Daarnaast kunnen inwoners altijd inzage krijgen in de gegevens. Op het moment dat de gemeente Almelo de gegevens uit het systeem verwijdert, blijft er geen informatie over de schuldachterstanden achter bij de gemeente.

Wettelijke basis

Door wijziging in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) is sinds 1 januari 2021 vroegsignalering voor gemeenten een wettelijke taak. Door deze wet mogen aangewezen schuldeisers betalingsachterstanden doorgeven. Het uitwisselen van deze gegevens zorgt ervoor dat signalen van schuldenproblematiek eerder bij de gemeente terecht komen. Daardoor kan actief hulp aangeboden worden om toename van schulden te voorkomen.

Impacttoetsen

Data Protection Impact Assessment (DPIA)

Werking

Gegevens

Naam, adres, emailadres, signalering van een betalingsachterstand van meer dan 30 dagen bij een woningcorporatie, nutsbedrijf zorgverzekeraars en particuliere verhuurder.

Technische werking

De schuldeiser doet een melding in het registratie- en informatiesysteem. Een keer per maand worden alle nieuwe meldingen door een medewerker van de gemeente gecontroleerd. Vervolgens wordt gecontroleerd of er sprake is van meerdere schuldachterstanden binnen één huishouden. Hierna stopt het geautomatiseerde proces met het algoritme. Daarna neemt de gemeente contact op met de inwoner om hulp aan te bieden.