Module Zorg (onderdeel Ritax LIJ)

Raad voor de Kinderbescherming

De Module Zorg is een instrument van het LIJ en onderdeel van het Ritax. Hiermee brengt een professional zorgen over de thuissituatie in kaart. Het instrument signaleert het aantal zorgfactoren. Daarna kan de Raad voor de Kinderbescherming en/of de Jeugdreclassering afwegen of professionele hulp nodig is, naast een eventuele straf of het strafrechtelijk proces.

Laatst gewijzigd op 3 december 2025 om 13:14 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: DPIA
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Recht

Begindatum

2024-10

Contactgegevens

[e-mail]

Verantwoord gebruik

Doel en impact

De RvdK geeft een strafadvies aan de officier van justitie en de kinderrechter voor jongeren van 12 tot 18 jaar oud die verdacht worden van een delict. De RvdK gebruikt het risicotaxatie-instrument de Ritax bij het onderzoek om het meest passende strafadvies voor de jongere te geven. De onderzoeker van de RvdK praat met de jongere, ouders en vaak met school. Met deze informatie wordt de vragenlijst van de Ritax ingevuld. Na het invullen daarvan, wordt de Module Zorg toegepast waar meer inzichten over het kind worden gegeven.

Doelstelling van de Module Zorg is het signaleren van zorgen over de opgroei- en/of opvoedsituatie van de jongere. Dit gebeurt op basis van het beeld uit de ingevulde Ritax. Dit stelt de raadsonderzoeker in staat om aan de hand van een geobjectiveerde toets de afweging te maken of, parallel aan het straftraject, aanvullende hulp en/of maatregelen in de civiele context noodzakelijk zijn. De RvdK maakt een rapport op, inclusief de uitkomsten van de Module Zorg. Dit rapport krijgt de jongere, de ouders, de kinderrechter en de officier van justitie.

Afwegingen

Uit onderzoek blijkt dat een inschatting op basis van het professioneel oordeel én de uitkomsten van een wetenschappelijk instrument beter is dan de inschatting enkel gebaseerd op de ervaring van de onderzoeker. Het rekenmodel achter de zorgsignalering is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar de relevantie van de items in het instrument Ritax bij het al dan niet moeten inzetten van zware middelen zoals een jeugdbeschermingsmaatregel of jeugdhulp met verblijf. De uitkomst van de Module Zorg wordt gebruikt door de raadsonderzoeker om tot een advies te komen over de opvoedveiligheid van de jongere.

Menselijke tussenkomst

Bij het gebruik van Module Zorg is altijd sprake van menselijke tussenkomst. De onderzoeker van de RvdK controleert de uitkomst van de Module Zorg en kijkt of deze overeenkomt met de eigen indruk van de jongere en diens situatie. De onderzoeker maakt in overleg met een collega ('4 ogen-principe') de uiteindelijke keuze voor het meest passende advies voor de jongere.

Risicobeheer

De effectiviteit van de Module Zorg wordt periodiek wetenschappelijk getoetst. De uitkomsten van deze toetsen worden gecontroleerd door een onafhankelijke wetenschappelijke commissie. De Module Zorg wordt alleen gebruikt door bevoegde, getrainde medewerkers, en kan alleen worden gebruikt als er een Ritax wordt afgenomen. Alleen betrokken medewerkers van de RvdK kunnen in het systeem kijken naar de uitkomsten van de Ritax en de Module Zorg. Dit vanwege de privacy van de jongere. Indien nodig worden deze uitslagen gedeeld met justitiële organisaties zoals jeugdreclassering en Justitiële Jeugdinrichtingen. 

Wettelijke basis

De grondslag voor het gebruik van Ritax ligt in de wettelijke taken van de RvdK. De taken die gelden bij het gebruik van Ritax liggen vast in het Wetboek van strafrecht (Sr) en in het Wetboek van Strafvordering (Sv). De adviestaak bij een gedragsbeïnvloedende maatregel staat beschreven in artikel 77w, lid 2 Sr, de adviestaak bij inverzekeringstelling en vroeghulp staat beschreven in artikel 490 Sv en de adviestaak in strafzaken van jeugdigen staat beschreven in de artikelen 494/494a/498 Sv.

Links naar wettelijke basis

• artikel 77w, lid 2 Sr: https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0001854&boek=Eerste&titeldeel=VIII_A&artikel=77w&z=2023-10-01&g=2023-10-01
• artikel 490 Sv: https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0001903&boek=Vierde&titeldeel=II&afdeling=Tweede&artikel=490&z=2023-10-01&g=2023-10-01
• artikelen 494/494a/498 Sv: https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0001903&boek=Vierde&titeldeel=II&afdeling=Tweede&artikel=494&z=2023-10-01&g=2023-10-01

Impacttoetsen

Data Protection Impact Assessment (DPIA)

Werking

Gegevens

De Module Zorg maakt gebruik van persoonsgegevens van de jongere, en indien nodig van personen uit het huishouden van de jongere, waaronder ook bijzondere en strafrechtelijke persoonsgegevens. Deze gegevens worden alleen uitgevraagd als ze noodzakelijk zijn voor de analyse voor de Ritax. De Module Zorg vraagt dus geen aanvullende informatie op ten opzichte van de Ritax.

-Gegevens van de jongere betreffen: naam, strafrechtketennummer (SKN), geboortedatum, psychische en gezondheidsproblemen, lichamelijke problemen, of sprake is van medicatiegebruik direct gerelateerd aan een diagnose, overige persoons gerelateerde problematiek, beschrijving van relevante contextfactoren en verwachte impact van beoogde interventie.

- Gegevens van personen uit het huishouden van de jongere betreffen: of er sprake is van een justitieel/detentie verleden, of er sprake is van relevante psychische en gezondheidsproblemen, lichamelijke problemen, of persoons gerelateerde problematiek, beschrijving van relevante contextfactoren en verwachte impact van beoogde interventie.

- Gegevens van derden betreffen: naam, adres en contactpersoon van school en indien van toepassing van andere betrokken organisaties zoals hulpverleningsinstanties.

Technische werking

De onderzoeker van de RvdK vult voor de Module Zorg geen vragen in. De Module Zorg signaleert namelijk o.b.v. de ingevulde Ritax-items in welke mate er zorgen zijn over de opgroei- en/of opvoedsituatie van de jongere.

Voor de Ritax worden alle vragen ingevuld door een bolletje aan te klikken. Bij de vragen van de Ritax die ook voor de Module Zorg gelden, horen punten (0 = geen zorgfactor, 1 = zorgfactor). De keuze voor de puntentelling is wetenschappelijk onderbouwd. De Module Zorg somt de gescoorde zorgen per domein op. Deze punten worden toegewezen aan risicogroepen, uitgebeeld in een vlag met de kleuren ‘groen’, ‘geel’ of ‘rood’ als uitkomst. Met uitgebreide wetenschappelijke analyses is bepaald wanneer de vlag 'groen'/'geel'/'rood' geeft over het aantal zorgen over de opgroei- en/of opvoedsituatie van de jongere. De onderzoeker van de RvdK wordt gevraagd een oordeel te geven of de uitkomst aansluit bij het beeld dat de medewerker en derden hebben van de situatie van de jongere, en of er actie is ondernomen. Deze onderbouwing wordt opgenomen in de rapportages.

Leverancier

Het instrument is ontwikkeld door de Universiteit van Amsterdam. Het systeem van de Module Zorg door Justid.