Verkenning van Generatieve AI in het beoordelingsproces van aanbestedingen

Gemeente Almere

Gemeente Almere onderzoekt samen met TU/e en Fontys hoe generatieve AI het beoordelen van leveranciersdocumentatie bij aanbestedingen kan ondersteunen. Doel is het proces efficiënter te maken zonder in te leveren op transparantie, zorgvuldigheid en veiligheid. Het project sluit aan bij lopend promotieonderzoek van TU/e en Fontys naar vertrouwen in AI.

Laatst gewijzigd op 14 oktober 2025 om 12:57 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Overige algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In ontwikkeling

Algemene informatie

Thema

Overheidsfinanciën

Begindatum

2025-09

Einddatum

2025-12

Contactgegevens

[e-mail]

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Binnen gemeentelijke aanbestedingen wordt veel tijd besteed aan het doorlezen, interpreteren en beoordelen van leveranciersdocumentatie. Dit proces is arbeidsintensief, gevoelig voor interpretatieverschillen en kent weinig ondersteuning door slimme technologie. Gemeente Almere wil verkennen of Generatieve AI kan bijdragen aan het efficiënter organiseren van dit proces, zonder in te boeten op transparantie, zorgvuldigheid en veiligheid.

In samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven en Fontys Hogescholen is Gemeente Almere gestart met een project. Voor TU/e en Fontys sluit dit project aan bij het lopend promotieonderzoek naar vertrouwen in AI en de samenwerking tussen mens en technologie binnen besluitvormingsprocessen. 

Het project is op 1 september 2025 gestart en bevindt zich in de pilot- en testfase. In deze fase onderzoeken we de inzet van het algoritme uitsluitend in een gecontroleerde onderzoek omgeving, met als doel de mogelijke toegevoegde waarde te verkennen. Het project loopt tot eind 2025. Gedurende deze periode vinden er tussentijdse evaluaties plaats om werking, ethische overwegingen en procesinrichting te beoordelen.

Het doel van dit project is om in, samenwerking met TU Eindhoven, te verkennen of, en op welke wijze, Generatieve AI (GenAI) kan ondersteunen bij het beoordelen van aanbestedingsdocumenten. De nadruk ligt op het versterken van het beoordelingsproces door menselijke afwegingen te ondersteunen, niet te vervangen, en het inventarisatieproces te versnellen zonder in te leveren op zorgvuldigheid of transparantie.

Afwegingen

De afweging van voor- en nadelen vindt plaats binnen de context van deze pilot. Mogelijke voordelen zoals tijdswinst, consistentie en eerste analyses worden kritisch tegenover risico’s geplaatst zoals overreliance, mogelijke bias en beperkte uitlegbaarheid. Ethiek speelt hierbij een centrale rol, met aandacht voor menselijke autonomie, transparantie en inclusie. De pilot biedt ruimte om deze aspecten zorgvuldig te toetsen voordat verdere toepassing wordt overwogen.

Menselijke tussenkomst

In de pilot is structurele menselijke tussenkomst ingebouwd: de AI genereert enkel suggesties of samenvattingen op basis van documenten, maar elke output wordt handmatig beoordeeld door een ervaren professional. De eindverantwoordelijkheid blijft bij de mens. Daarnaast is bij de promptontwikkeling specifiek rekening gehouden met ethische uitgangspunten: het model dient uitsluitend ter ondersteuning, mag geen voorkeuren suggereren en mag geen discriminerende keuzes maken.

Risicobeheer

Binnen deze pilotfase zijn de risico’s geïnventariseerd en is bewust gekozen voor een EU-gehost platform dat voldoet aan vereisten voor privacy en gegevensbeveiliging. Hoewel er geen formele DPIA is uitgevoerd vanwege het onderzoeks- en experimentele karakter, zijn de principes van een DPIA wel gevolgd, zoals dataminimalisatie, transparantie, menselijke controle en het voorkomen van bias. Als het systeem op termijn breder wordt ingezet, zal een volledige DPIA worden aanbevolen.

Werking

Gegevens

Binnen deze pilotfase verwerkt het algoritme geen directe persoonsgegevens zoals naam, adres of BSN. Wel analyseren we documenten zoals aanbestedingsteksten en beleidsstukken waarin indirecte of contextgevoelige informatie kan voorkomen. Als persoonsgegevens toch worden aangetroffen, vindt verwerking uitsluitend plaats binnen een beveiligde, EU-gehoste omgeving en volgens de eisen van de AVG.

Technische werking

Het algoritme betreft een Large Language Model (LLM) vergelijkbaar met GPT, maar wordt binnen deze pilot niet publiek of commercieel gehost. In plaats daarvan draait het op het Azure AI Foundry-platform binnen een EU-resident, afgesloten testomgeving. Het model verwerkt inputteksten zoals beleidsdocumenten en genereert hieruit conceptantwoorden of samenvattingen. Het model wordt niet bijgetraind op nieuwe data en er worden geen gegevens opgeslagen, tenzij dit expliciet onderdeel is van het onderzoek.

Leverancier

TU Eindhoven (ontwikkelaar)