Geautomatiseerde handhaving Milieuzones

Gemeente Amsterdam

De milieuzones voor personenauto’s, vrachtauto's, bestelauto's, taxi's, autobussen en brom- en snorfietsen in de gemeente Amsterdam zijn ingesteld om de meest vervuilende voertuigen te weren.

Laatst gewijzigd op 29 april 2024 om 8:54 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

• Economie
• Ruimte en infrastructuur

Begindatum

Veld niet ingevuld.

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

https://www.amsterdam.nl/verkeer-vervoer/milieuzone-amsterdam/

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Geautomatiseerde handhaving Milieuzones, zone Zwaar verkeer, knippen Munt en Sloterweg, andere vergelijkbare inrijdverboden (verbod brom- en snorfietsen Cuyperspassage en Rijksmuseum, busbaar Twiske, Montelbaansbrug, tijdelijke brug Berlagebrug, handhaving van het verbod voor brom- en snorfietsers op het fietspad en het gebruik van kentekens om reistijden in het centrum van Amsterdam te berekenen.

Een milieuzone is een gebied in een stad waar bepaalde vervoersmid-delen niet mogen rijden. Bewoners en bezoekers van Amsterdam hebben recht op schone lucht en een leefbaar klimaat. De lucht die bezoekers en bewoners nu inademen is niet schoon genoeg en dit komt grotendeels door het stadsverkeer. De milieuzones voor personenauto’s, vrachtauto’s, bestelauto’s, taxi’s, autobussen en brom- en snorfietsen in de gemeente Amsterdam zijn ingesteld om de meest vervuilende voertuigen te weren. De gemeente Amsterdam wil hier-mee de luchtkwaliteit in de stad verbeteren.

Andere in- of doorrijdverboden zijn ingesteld door de gemeente om de verkeersveiligheid en de leefbaarheid te verbeteren, bijvoorbeeld door sluipverkeer of drukte tegen te gaan.
Er wordt ook geautomatiseerd gehandhaafd op de 7,5-tonszone ter bescherming van bruggen en kademuren in het historische centrum.

Het doel is het handhaven van milieuzones voor personenauto’s, vrachtauto’s, bestelauto’s, taxi’s, autobussen en brom- en snorfietsen in de gemeente Amsterdam die door middel van verkeersbesluiten zijn ingesteld, zodat de meest vervuilende voertuigen geweerd worden.
Het doel het handhaven van de zone zwaar verkeer is het beschermen van bruggen en kademuren in het oude centrum.
Bij de andere zones is het doel het handhaven van de onderliggende verkeersbesluiten van de gemeente Amsterdam.
Binnen de milieuzones van de gemeente Amsterdam worden ANPR-camera’s (automatic number plate recognition) met algoritmen ge-bruikt om kentekens van voorbijrijdende voertuigen te kunnen lezen. Het kenteken wordt vervolgens gekoppeld aan informatie, zoals aan voertuiginformatie van de RDW (Rijksdienst voor het wegverkeer), aan een datum, tijdstip en locatie. 
De handhaving van de wordt ondersteund door diverse andere op regels gebaseerde algoritmes. Al deze algoritmes dragen bij aan een besluit met rechtsgevolg in geval van overtreding van de milieu- en andere zones (boetebeschikking).

Afwegingen

De impact voor het gebruik van het algoritme staat in verhouding tot het doel, namelijk het recht van Amsterdammers op een schone lucht, een leefbaar klimaat, verkeersveiligheid, een bereikbare stad en een aangename leefomgeving. Door de milieuzones worden de meest vervuilende voertuigen uit de stad geweerd, hierdoor verbetert de luchtkwaliteit in de stad. In de andere zones worden met name voertuigen geweerd die relatief veel hinder veroorzaken, de verkeersveiligheid aantasten, de bereikbaarheid verminderen, bijvoorbeeld doordat zij door hun gewicht bruggen en kademuren beschadigen die daardoor afgezet moeten worden, enz. en daarmee bijdragen aan een verminderde leefbaarheid.

Menselijke tussenkomst

Steekproeven door buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) zijn integraal onderdeel van deze geautomatiseerde besluitvorming. Een steekproef is het handmatig beoordelen of het kenteken van het voertuig op de overtredingsfoto overeenkomt met het kenteken zoals dat door de herkenningssoftware is geïdentificeerd. Dit gebeurt door een BOA. Indien bezwaar is aangetekend, dan wordt een overtredingsfoto altijd nogmaals (handmatig) door een BOA beoordeeld. Daarnaast kunnen betrokkenen zelf via https//Mijn.Amsterdam.nl en DigiD de overtredingsfoto bekijken.

Risicobeheer

Er zijn twee soorten risico’s namelijk:
1. Het risico is dat er ten onrechte overtredingen worden vastgesteld.
2. Een ander risico is dat overtredingen worden gemist.

Deze risico’s worden als volgt verder beperkt: Kentekenherkeningsalgoritme: Minimaal risico. Als een kenteken verkeerd wordt gelezen en het onjuist gelezen kenteken blijkt te bestaan en hoort bij een voertuig dat geen toegang heeft tot de milieuzone, dan krijgt de verkeerde persoon een boete opgelegd. Dit gebeurt zeer zelden omdat de herkenningssoftware aan bovengenoemde zware eisen voldoet en er (steeksproefsgewijs) een controle plaatsvindt door een BOA, en de kans dat het onjuist geïdentificeerde voertuig geen toegang heeft tot de milieuzone klein is. In het enkele geval dat dit toch gebeurt, wordt een bezwaar van de eigenaar van het ten onrechte beboete voertuig tegen de boete uiteraard toegewezen. Als het kenteken van een voertuig dat geen toegang heeft tot de milieuzone door de camera onjuist wordt gelezen, krijgt de eigenaar ten onrechte geen boete opgelegd. Dit gebeurt maar zelden. Anders dan door de maatregelen met betrekking tot de betrouwbaarheidseisen die aan de herkenningssoftware in de camera’s worden gesteld, valt dit risico niet te mitigeren. Betrouwbaarheidsinschatting: dit algoritme verlaagt bovenstaande risico’s. Voertuigherkenningsalgoritme: geen risico’s omdat dit algortime niet leidt tot een boete. Besluitvorming toegang tot een zone: geen risico onder voorbehoud van een juist gelezen kenteken (zie algoritmes 1 en 2).

Wettelijke basis

- Het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte overlast, hinder of schade alsmede de gevolgen voor het milieu, bedoeld in de Wet milieubeheer (art. 2 lid 2 sub a WvW);
- Het bevorderen van doelmatig of zuinig energiegebruik (art. 2 lid 3 sub a WvW); 
- Verkeersbesluiten van de gemeente Amsterdam ter bevordering van de verkeersveiligheid en leefbaarheid met als grondslag de Wegenverkeerswet 1994 en in de op die wet gebaseerde nadere regelgeving zoals het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990) en het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW).
- Een overtreding kan “op geautomatiseerde wijze” worden vastgesteld op basis van artikel 3 lid 2 van de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (“Wet Mulder”).

Werking

Gegevens

1. kentekenherkenningsalgoritme. Bij het passeren van een voertuig wordt door een ANPR-camera een foto gemaakt en in die foto wordt op basis van vorm een kenteken gezocht (plate finder). Met beeldherkenningsstechnieken wordt vervolgens naar karakters gezocht. Het algoritme gebruikt hierbij stipjes en lijntjes. Op die manier wordt een beeld van cijfers en letters gemaakt. Dit algoritme maakt gebruik van voornamelijk met Nederlandse kentekens gevulde referentiedatabank waardoor ze het beste herkend worden. Het merendeel van de voertuigen (rond de 97%) betreft voertuigen met een Nederlands kenteken.

2. Een algoritme dat de betrouwbaarheid van de kentekenherkenning beoordeelt. Het systeem beoordeelt de kans dat het kenteken goed gelezen is. Het resultaat van het herkennen van maximaal 5% van de kentekens van een voertuig met een Nederlands kenteken mag als onbetrouwbaar worden gecategoriseerd. Deze gegevens worden dan niet verwerkt.

3. Voertuigherkenningsalgoritme Dit is een algoritme dat alleen wordt ingezet indien er door algoritme 1 is vastgesteld dat er sprake is van een niet-Nederlands kenteken. Algoritme 3 stelt op basis van beeldanalyse vast of het passerende voertuig een personenvoertuig, een bestelauto, een vrachtauto of een autobus is. De aantallen voertuigen worden per categorie, locatie en tijdstip van passeren, zonder kenteken, gebruikt voor beleidsdoelsdoeleinden, zoals analyses voor verkeersonderzoek.

4. Beslisalgoritme toegang tot een zone Om te bepalen of een passerend voertuig toegang heeft tot de zone zoals bepaald in het verkeersbesluit, worden de relevante voertuiggegevens behorend bij het gedetecteerde kenteken geautomatiseerd opgevraagd bij de RDW. Als op basis daarvan wordt geconstateerd dat het recht op toegang aanwezig is, wordt het kenteken onherroepelijk verwijderd uit het passagecontrolesysteem. Als het recht er niet is, controleert het systeem geautomatiseerd of er een ontheffing bekend is gekoppeld aan het kenteken. Zo ja, dan wordt het kenteken onherroepelijk verwijderd uit het passagecontrolesysteem. Bij al deze stappen wordt één op één het verkeersbesluit gevolgd. Indien er geen recht en geen onheffing worden gevonden, wordt geautomatiseerd een boetedossier samengesteld dat wordt doorgezet naar het CJIB dat de beschikking verstuurd.

<Zie voor een volledige beschrijving algoritmeregister.amsterdam.nl gegeven de beperking op het aantal tekens>

Leverancier

Connection Systems