Controle Weggebruik (MRB)

Belastingdienst

Op deze pagina vindt u informatie over het algoritme ‘Controle weggebruik’. Dit algoritme helpt medewerkers van de Belastingdienst bij het handhaven van de Motorrijtuigenbelasting (MRB) en de Belasting van zware motorrijtuigen (BZM).

Laatst gewijzigd op 8 april 2025 om 7:36 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Overheidsfinanciën

Begindatum

Veld niet ingevuld.

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

https://over-ons.belastingdienst.nl/onderwerpen/omgaan-met-gegevens/algoritmeregister/

Link naar bronregistratie

https://over-ons.belastingdienst.nl/onderwerpen/omgaan-met-gegevens/algoritmeregister/controle-weggebruik/

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Het algoritme maakt onderdeel uit van de handhaving, specifiek het toezicht, op de Motorrijtuigenbelasting (MRB) en de Belasting van zware motorrijtuigen (BZM). Het doel van het algoritme is de geautomatiseerde (voor)selectie ten voor toezicht op de tijdigheid, juistheid en volledigheid van de registratie/aangifte van de MRB en BZM.

Bij de MRB wordt gecontroleerd op motorrijtuigen die onder de handelaarsregeling vallen en zonder handelaarskentekenplaten rijden. Ook wordt er gecontroleerd op geschorste motorrijtuigen. Deze motorrijtuigen mogen niet op de openbare weg staan of rijden. Voor de BZM wordt gekeken of voor zware vrachtwagens de verschuldigde BZM betaald is. Vrachtwagens (of voertuigcombinaties) bestemd voor goederenvervoer met een toegestane maximummassa van meer dan 12.000 kg (leeggewicht + maximale laadcapaciteit) zijn verplicht BZM te betalen bij gebruik van de autosnelweg. In bepaalde gevallen kan een vrijstelling van toepassing zijn.

Het algoritme beoordeelt dagelijks een grote hoeveelheid camerabeelden en gegevens van de Belastingdienst om te bepalen of er mogelijk sprake is van een overtreding. Het is een overtreding van de wet MRB wanneer een motorrijtuig op de openbare weg rijdt terwijl het kenteken is geschorst, of zonder handelaarskenteken als het motorrijtuig onder handelaarsregeling valt. Ook wanneer een zware vrachtwagen het Verschuldigde BZM niet heeft voldaan terwijl deze de autosnelweg gebruikt, overtreedt de belastingplichtige de wet BZM. Wanneer een mogelijk overtreding wordt geconstateerd, wordt deze constatering naar de Belastingdienst gestuurd. De medewerker controleert vervolgens deze constateringen op juistheid. Op basis van de beoordeling van de medewerker wordt besloten of de constateringen doorgestuurd worden naar het aanslagproces.

Belastingplichtigen die in aanmerking komen voor een eventuele naheffingsaanslag/boetebeschikking ontvangen eerst een vooraankondiging, gevolgd door de naheffingsaanslag/boetebeschikking zelf. In geval van overtreding wordt de schorsing van het betreffende kenteken beëindigd, daarna wordt het motorrijtuig opgenomen in het reguliere heffingsproces van de MRB. Dit betekent dat de houder van het betreffende motorrijtuig de verschuldigde MRB moet betalen. Houders van vrachtwagens die de verschuldigde BZM niet hebben voldaan, ontvangen ook eerst een vooraankondiging eventueel gevolgd door een naheffingsaanslag/boetebeschikking. Zodat zij de BZM alsnog betalen voor het gebruik van de autosnelweg.

Afwegingen

Het massaal toezichtsproces is belangrijk voor het naleven van Wet Motorrijtuigenbelasting en Wet Belasting Zware Motorrijtuigen. Dit willen we zorgvuldig doen. Het algoritme kan een medewerker van de Belastingdienst daarbij ondersteunen. De beoordeling is daardoor zorgvuldiger, efficiënter en eenvormiger. 

Menselijke tussenkomst

Menselijke tussenkomst in de context van de Belastingdienst houdt in dat een bevoegde en deskundige medewerker een wezenlijke rol speelt in de besluitvorming.

Er is altijd menselijke tussenkomst bij het nemen van beslissingen.

Bij de werking van het algoritme is altijd sprake van menselijke tussenkomst. Het algoritme detecteert en selecteert. Het is de medewerker van de Belastingdienst die de beslissing neemt.

Risicobeheer

De Algemene wet bestuursrecht (Awb) vereist dat het handelen van de overheid transparant en rechtmatig is. De Belastingdienst neemt bij de toepassing en ontwikkeling van algoritmen de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht.

Het algoritme is bij de Belastingdienst zelf ontwikkeld en wordt ook intern onderhouden. Het gebruik van de gegevens wordt getoetst aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Door het toetsen van persoonsgegevens komen eventuele privacyrisico's in beeld en kunnen passende maatregelen genomen worden. De AVG schrijft voor dat er niet meer gegevens gebruikt mogen worden dan noodzakelijk is. Dat heet dataminimalisatie. De Belastingdienst onderzoekt regelmatig of de gebruikte gegevens nog nodig zijn en dus gebruikt mogen worden.

In het algoritme wordt geen gebruik gemaakt van bijzondere persoonsgegevens. De selectieregels in het algoritme worden getoetst aan non-discriminatie-wetgeving. Het verwerken van zo min mogelijk persoonsgegevens verkleint het risico op directe discriminatie. Medewerkers die betrokken zijn bij de ontwikkeling en het beheer van de algoritmen krijgen training over gegevensbescherming en vooroordelen. 

Wettelijke basis

• Algemene wet inzake rijksbelastingen: 
• Algemene wet bestuursrecht: 
• Algemene verordening gegevensbescherming: 
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming: 
• Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994:
• Uitvoeringsbesluit motorrijtuigenbelasting:
• Besluit vaststelling cameraplan 2024:
• Besluit bestuurlijke boeten Belastingdienst:
• Wet belasting zware motorrijtuigen:
• Wegenverkeerswet 1994:
• Archiefwet 1995: 
• Wet algemene bepalingen Burgerservicenummer:

Links naar wettelijke basis

• Algemene wet inzake rijksbelastingen: : https://wetten.overheid.nl/BWBR0002320/
• Algemene wet bestuursrecht: : https://wetten.overheid.nl/BWBR0005537/
• Algemene verordening gegevensbescherming: : https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R0679
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming: : https://wetten.overheid.nl/BWBR0040940/
• Wet op de motorrijtuigenbelasting 1994:: https://wetten.overheid.nl/BWBR0006324
• Uitvoeringsbesluit motorrijtuigenbelasting:: https://wetten.overheid.nl/BWBR0007311/
• Besluit vaststelling cameraplan 2024:: https://download.belastingdienst.nl/belastingdienst/docs/staatscourant-anpr-conv-camerabld-en-cameraplan-al11421b6ed.pdf
• Besluit bestuurlijke boeten Belastingdienst:: https://wetten.overheid.nl/BWBR0038145/
• Wet belasting zware motorrijtuigen:: https://wetten.overheid.nl/BWBR0007678/
• Wegenverkeerswet 1994:: https://wetten.overheid.nl/BWBR0006622/
• Archiefwet 1995: : https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/
• Wet algemene bepalingen Burgerservicenummer:: https://wetten.overheid.nl/BWBR0022428/

Werking

Gegevens

• Persoonsgegevens belastingplichtige
• Persoonsgegevens (Kenteken)
• Gegevens voertuigschorsing
• Gegevens handelaarsregeling
• Gegevens Eurovignet
• Controlegegevens

Links naar gegevensbronnen

• Persoonsgegevens belastingplichtige: Basisregistratie Personen (BRP)
• Persoonsgegevens (Kenteken): Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW)
• Gegevens voertuigschorsing: Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW)
• Gegevens handelaarsregeling: Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW)
• Gegevens Eurovignet: Ages (Duitsland)
• Controlegegevens: Belastingdienst

Technische werking

Het algoritme Controle Weggebruik is feitelijk een bundel van drie algoritmes die identiek functioneren. Deze algoritmes zijn opgebouwd uit beslisregels die in samenwerking met inhoudsdeskundigen zijn opgesteld. Elk algoritme richt zich op een specifieke categorie: geschorste motorrijtuigen, motorrijtuigen die gebruik maken van de handelaarsregeling, en zware vrachtwagens met verschuldigde BZM.

Het algoritme beoordeelt op basis van deze beslisregels en de aangeleverde gegevens of een motorrijtuig mogelijk de regels rondom motorrijtuigschorsing, handelaarsregeling of wet BZM overtreedt. Wanneer er een constatering wordt gedaan, wordt deze doorgegeven aan een medewerker van de Belastingdienst voor handmatige controle.

Het algoritme is niet zelflerend. Dat betekent dat het zich niet ontwikkelt tijdens het gebruik ervan.