Matchen justitiabele aan forensische zorglocatie - IFZO

Stichting Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering

De rechter kan forensische zorg opleggen aan mensen die een misdrijf pleegden en kampen met verslavings-, psychiatrische of psychische problemen. Deze zorg is dan onderdeel van de door de rechter opgelegde straf of maatregel. Wanneer de reclassering opdracht krijgt hier toezicht op te houden, plaatst zij cliënten bij een forensische zorgaanbieder. Dit algoritme stelt geschikte zorgaanbieders voor.

Laatst gewijzigd op 15 december 2025 om 12:01 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Overige algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Recht

Begindatum

2010-01

Contactgegevens

[e-mail] De Dienst Justitiële Inrichtingen is eigenaar van dit algoritme. We verwijzen u ook naar de publicatie door Dienst Justitiële Inrichtingen in dit algoritmeregister mocht u vragen hebben over dit algoritme. Heeft u vragen over hoe de reclassering dit algoritme gebruikt dan kunt u contact opnemen met bovenstaand mailadres.

Link naar publiekspagina

Op  https://www.forensischezorg.nl/praktijk/zorgaanbod/locaties staan de locaties van de forensische zorgaanbieders.

Link naar bronregistratie

https://algoritmes.overheid.nl/nl/algoritme/oorg10114/85258929/matchen-justitiabele-aan-forensische-zorglocatie-ifzo-algoritme

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Forensische zorg kan als bijzondere voorwaarde worden opgelegd bij een (deels) voorwaardelijke straf. De rechter kan naast de algemene voorwaarde (geen nieuwe strafbare feiten plegen) ook bijzondere voorwaarden opleggen, waaronder de verplichting tot behandeling. De reclassering houdt toezicht op naleving van de bijzondere voorwaarden. Wanneer forensische zorg wordt opgelegd, plaatst de reclassering cliënten bij een forensische zorgaanbieder. De reclassering kan alleen in ambulante zorg plaatsen, dit betreft ambulante behandeling, begeleiding en dagbesteding. En in verblijfszorg wanneer deze niet volgt op klinische zorg.

Er zijn veel zorgaanbieders en duizenden plaatsingen per jaar. In deze tekst hebben we het enkel over de werkwijze van de reclassering. Voor meer informatie verwijzen we naar de registratie door DJI van het algoritme, waar de inhoud in deze beschrijving mede op gebaseerd is.

Gebruikte termen:

Cliënten: zijn alle mensen over wie de reclassering adviseert of op wie de reclassering toezicht houdt in opdracht van OM, ZM of DJI.

Indicatiestelling: een advies van een deskundige over wat voor zorg en beveiliging een cliënt nodig heeft. Op basis daarvan wordt gekeken wat de beste plek is.

Plaatsingskader: in het plaatsingskader staan de regels over het systeem van plaatsing. Dit document is openbaar. Zo kunnen zorgaanbieders en cliënten zien hoe er wordt geplaatst, wat ook moet van de Wet forensische zorg.

Criteria: dit zijn gegevens over cliënten die belangrijk zijn voor het plaatsen. Dit zijn de harde criteria, zoals geslacht, leeftijd en zorgvraag. Zie voor de volledige lijst van criteria het kopje 'Gegevens' in deze tekst. Elke zorgaanbieder heeft bepaald voor welke criteria hij zorg kan leveren.

Contra-indicaties: gegevens die tot een andere beslissing kunnen leiden dan de gewone criteria. Dit noemen we ook wel de zachte criteria, zoals een gebiedsverbod, incidenten, of dat de geschikte instelling vol is.

Het algoritme stelt de juiste plek bij een zorgaanbieder voor. De reclasseringswerker kan hiermee cliënten aanmelden bij forensische zorgaanbieders.

De regels uit het plaatsingskader zijn de basis van dit algoritme.

De drie reclasseringsorganisaties in Nederland maken op eenduidige wijze gebruik van IFZO. Het gaat daarbij om de instellingen van Stichting Verslavingsreclassering GGZ, Reclassering Nederland en Stichting Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering.

Afwegingen

Het algoritme kan niet met alles rekening houden. Daarom beoordeelt een reclasseringsmedewerker altijd het voorstel van het algoritme. Voor de zorgaanbieder is het belangrijk dat de zorg die de cliënt nodig heeft, past bij de zorg die de zorgaanbieder biedt.

Het is heel belangrijk voor een cliënt dat hij of zij op de juiste plek terechtkomt om de juiste zorg te krijgen. Hier zijn regels voor, deze zijn:

·     De cliënt moet de juiste zorg en beveiliging krijgen

·     De cliënt moet op tijd de juiste zorg krijgen (denk aan wachtlijsten)

·     De plek waar de cliënt verblijft, moet bereikbaar zijn, ook voor familie, vrienden en bekenden (in de juiste regio).

Een cliënt zou ook zonder algoritme geplaatst kunnen worden. Maar dat is moeilijk, omdat er in Nederland veel verschillende  zorgaanbieders zijn en veel cliënten met verschillende zorgvragen. Daarom wordt  een algoritme gebruikt. Het algoritme maakt het kiezen van de goede zorgaanbieder efficiënter, transparanter en uniform. 

Menselijke tussenkomst

Een reclasseringswerker kijkt naar de zorgaanbieders die het algoritme voorstelt. Het algoritme stelt meestal meerdere zorgaanbieders voor. Een reclasseringswerker maakt dan een keuze volgens het plaatsingskader. Indien noodzakelijk, wordt rekening gehouden met eventuele contra-indicaties.

Als er geen zorgaanbieder is die aan de criteria voldoet, stelt het algoritme geen zorgaanbieder voor. Dit komt doordat er dan geen passende zorgaanbieder in de buurt van de cliënt is gevonden. Als het algoritme geen zorgaanbieder in de buurt kan vinden, vraagt de reclasseringswerker het algoritme om buiten de regio te kijken naar een passende zorgaanbieder. Het algoritme zoekt dan opnieuw naar zorgaanbieders die de cliënt de benodigde zorg kunnen geven.

Een reclasseringswerker mag afwijken van het voorstel van het algoritme. Daar moet de reclasseringswerker wel goede redenen voor hebben en dit motiveren. Welke redenen dit kunnen zijn, staat in het plaatsingskader en we noemen dit contra-indicaties. Bijvoorbeeld als het slachtoffer bij de zorgaanbieder in de buurt woont of als er een lange wachtlijst is. Een reclasseringswerker kijkt naar de situatie en kiest de best passende zorgaanbieder voor de cliënt. Want het is belangrijk dat de cliënt op tijd de benodigde/passende zorg krijgt.

Risicobeheer

Het algoritme zit in het plaatsingssysteem van DJI. In dat systeem staan veel gevoelige gegevens, zoals medische gegevens en gegevens uit het strafdossier. Reclasseringswerkers  weten hoe ze met vertrouwelijke gegevens moeten omgaan, hier worden ze in geschoold. Alleen reclasseringswerkers die hiervoor opdracht hebben, kunnen in het plaatsingssysteem werken en bij de gegevens die erin staan.

Het risico bestaat dat reclasseringswerkers geen gebruik maken van het algoritme. Om dat te voorkomen, moeten medewerkers bij het afwijken van het voorstel van het algoritme motiveren waarom ze dat doen. Het is dus niet mogelijk een cliënt te plaatsen zonder dat het algoritme een voorstel heeft gedaan.

Zie verder ook de registratie van dit algoritme door DJI in het register.

Wettelijke basis

Art. 8 lid 1 sub d Reclasseringsregeling 1995

Wet forensische zorg artikel 2.6

Reclasseringsregeling 1995, artikel 8

Links naar wettelijke basis

• Art. 8 Reclasseringsregeling 1995 : https://wetten.overheid.nl/BWBR0007120/2019-06-26
• Wet Forensische Zorg, : https://wetten.overheid.nl/BWBR0040634/2025-07-01#Hoofdstuk2

Toelichting op impacttoetsen

Impacttoetsen voor het algoritme uitgevoerd door DJI - zie registratie in het register

Werking

Gegevens

Hieronder staat welke gegevens (criteria) het algoritme gebruikt voor plaatsingen bij tbs met dwangverpleging en bij klinische zorg. Bij tbs en klinische zorg is een cliënt opgenomen in een zorglocatie.

De criteria zijn: Geografisch gebied (bijvoorbeeld postcode of arrondissement), geslacht, leeftijd, enkele klinische (medisch-vertrouwelijke) gegevens: DSM-hoofdgroep, verstandelijke vermogens, zedendelinquentie aanwezig, zorgsetting, verblijfsoort, toelichting hoofddiagnose ‘’Aan middelen gebonden stoornis’’.

Een cliënt kan ook verblijfszorg krijgen. Verblijfzorg is forensische zorg waarbij de cliënt niet (meer) verblijft in een kliniek maar in een beschermde woonvorm waar de cliënt ook ’s nacht verblijft.

De criteria zijn: Geografisch gebied (bijvoorbeeld postcode of arrondissement), geslacht, leeftijd, enkele klinische (medisch-vertrouwelijke) gegevens: dominante zorgvraag, meest relevante bijkomende problematiek, aard van de zorgvraag, range, noodzaak tot specifieke outreachende benadering/bemoeizorg.

Een cliënt kan ook ambulante zorg krijgen. Ambulante zorg is forensische zorg waarbij de cliënt niet (meer) verblijft in een kliniek. De criteria zijn: Geografisch gebied (bijvoorbeeld postcode of arrondissement), geslacht, enkele klinische (medisch-vertrouwelijke) gegevens: dominante zorgvraag, meest relevante bijkomende problematiek, aard van de zorgvraag, range, noodzaak tot specifieke outreachende benadering/bemoeizorg.

Technische werking

Het algoritme is een soort keuzeschema (beslisboom) en is dus niet zelflerend. Hierdoor kan het algoritme geen keuzes gebaseerd op vooroordelen (bias) maken of bepaalde personen of zorgaanbieders voortrekken. Het algoritme stelt een zorgaanbieder voor waar DJI een contract mee heeft. Het algoritme doet een voorstel op basis van de ingevoerde criteria van cliënten (gebaseerd op de indicatiestelling) en vergelijkt deze met de criteria van zorgaanbieders. Alleen zorgaanbieders die aan alle criteria voldoen, worden aan de medewerker getoond. Er zijn contra-indicaties die wel belangrijk kunnen zijn bij het voorstellen van een zorgaanbieder, maar die niet in het algoritme zijn ingebouwd. Zoals wachtlijsten of de belangen van een slachtoffer.

Leverancier

Dit programma is gemaakt en wordt beheerd door de Justitiële ICT Organisatie van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.