AERIUS - Rekeninstrument voor de leefomgeving

AERIUS is een publiek toegankelijk ICT-instrument dat sinds 2015 wordt gebruikt ter ondersteuning van toestemmingverlening in het kader van thans de Omgevingswet, onderdeel natuur. Het RIVM beheert het programma in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Laatst gewijzigd op 13 januari 2025 om 9:05 | Publicatiestandaard 1.0
Publicatiecategorie
Overige algoritmes
Impacttoetsen
Veld niet ingevuld.
Status
In gebruik

Algemene informatie

Thema

Natuur en milieu

Begindatum

07-2015

Contactgegevens

Informatiepunt Stikstof en Natura 2000 van BIJ12

Link naar publiekspagina

https://www.aeriusproducten.nl/

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Het AERIUS instrument bestaat uit verschillende modules. AERIUS Calculator is de ‘rekenmachine’ waarmee de stikstofdepositiebijdrage van een plan of project inzichtelijk kan worden gemaakt, AERIUS Monitor biedt informatie over de totale stikstofbelasting op de beschermde natuurgebieden en de herkomst van deze depositie, AERIUS Register geeft bevoegde gezagen de mogelijkheid om stikstofdepositieruimte via stikstofbanken toe te delen aan nieuwe vergunningen, en AERIUS Check dient ter ondersteuning van subsidieregelingen, zoals die van de aanpak piekbelasting.

Bij toestemmingverlening dient AERIUS Calculator als beginpunt om te bepalen of een plan of project mogelijk significante gevolgen heeft voor stikstofgevoelige habitats in Natura 2000-gebieden. De rekenresultaten uit AERIUS Calculator worden meegenomen in de verdere beoordeling van de effecten in de toestemmingverlening.

AERIUS Monitor toont de door het RIVM berekende cijfers over de totale depositie en overschrijding van de KDW. Deze monitoringsinformatie wordt gebruikt om nieuw beleid op te stellen of het bestaande beleid bij te sturen. De cijfers geven inzicht in de benodigde inspanning en handvaten voor specificering op bijvoorbeeld sectoren of locaties.

Afwegingen

AERIUS Calculator is bedoeld om de complexiteit van verspreidingsmodellen toegankelijk te maken voor een breed publiek. Het instrument biedt een laagdrempelige interface waarin een gebruiker een activiteit zelf kan invoeren. Voor het uitvoeren van de berekening roept AERIUS Calculator onderliggende data en rekenmodellen aan. Deze modellen zijn Standaard Rekenmethode 2 (SRM-2) voor wegverkeer op korte afstand en het Operationele Prioritaire Stoffen model (OPS) voor alle andere emissiebronnen. Deze wetenschappelijke modellen worden beheerd en continu doorontwikkeld door het RIVM voor onder meer het gebruik in AERIUS. De modellen worden ook gebruikt in andere dossiers, zoals luchtkwaliteit.

Het hanteren van rekenmodellen voor het bepalen van de stikstofdepositie als gevolg van een plan of project is noodzakelijk, omdat het effect van toekomstige activiteiten niet gemeten kan worden. Om met de modelberekening de werkelijkheid zo goed mogelijk te benaderen, wordt in de rekenmodellen de meest actuele wetenschappelijke kennis benut. Jaarlijks wordt AERIUS geactualiseerd om onder andere de modelmatige doorontwikkeling te verwerken. Daarnaast zorgt het gebruik van AERIUS Calculator ervoor dat depositieberekeningen op een eenduidige manier worden uitgevoerd. Dit scheelt (advies)kosten voor initiatiefnemers en beoordelingstijd voor bevoegde gezagen.

Menselijke tussenkomst

Eenieder kan in AERIUS Calculator een berekening maken. De gebruiker dient daarvoor zelf emissiebronnen aan te maken en te definiëren. Zodra een berekening wordt gestart door de gebruiker, berekent AERIUS de stikstofdepositie als gevolg van de door de gebruiker ingevoerde emissiebronnen.

De resultaten van de AERIUS berekening kunnen vervolgens worden gebruikt in de verdere beoordeling rondom toestemmingverlening. Of daadwerkelijk een toestemming kan worden verleend, bepaald het betreffende bevoegd gezag.

Risicobeheer

Bij de aansturing van AERIUS is expliciet aandacht voor risicobeheer. Enerzijds softwarematig via actief beheer en onderhoud uit te voeren, en anderzijds meer in algemene zin via algeheel risicomanagement en kwaliteitsmanagementplannen.

Wettelijke basis

AERIUS Calculator is het wettelijk voorgeschreven instrument voor het berekenen van stikstofdepositie als gevolg van een Natura-2000 activiteit, opgenomen in artikel 4.15, tweede lid, van de Omgevingsregeling.

AERIUS Monitor is het wettelijk voorgeschreven instrument voor de monitoring van de wettelijke omgevingswaarden, opgenomen in artikel 12.83a, tweede lid, van de Omgevingsregeling.

AERIUS Register is het wettelijk voorgeschreven instrument voor het gebruik van stikstofbanken, opgenomen in Hoofdstuk 17a. van de Omgevingsregeling.

Links naar wettelijke basis

  • Artikel 4.15 Omgevingsregeling: https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0045528&hoofdstuk=4&afdeling=4.5&artikel=4.15&z=2024-10-01&g=2024-10-01
  • Artikel 12.83a Omgevingsregeling: https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0045528&hoofdstuk=12&afdeling=12.2a&artikel=12.83a&z=2024-10-01&g=2024-10-01
  • Hoofdstuk 17a Omgevingsregeling: https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0045528&hoofdstuk=17a&z=2024-10-01&g=2024-10-01

Werking

Gegevens

De in AERIUS toegepaste gegevens en datastromen zijn opgenomen in het Handboek Data AERIUS. Het betreft hoofdzakelijk milieugegevens.

Links naar gegevensbronnen

AERIUS Handboek Data 2024 | Instructie | AERIUS : https://www.aeriusproducten.nl/documenten/publicaties/2024/10/1/aerius-handboek-data-2024

Technische werking

AERIUS maakt gebruikt van 1) het Operationele Prioritaire Stoffen verspreidingsmodel (OPS-long term) voor de berekening van concentraties in de lucht en de stikstofdepositie op het aardoppervlak, 2) Standaard Rekenmethode 2 (SRM2) voor de verspreiding van verkeersemissies op korte afstand.

Deze modellen zijn afzonderlijk beschreven in de betreffende modelbeschrijvingen.

Link naar broncode

Broncode AERIUS: https://gitlab.com/AERIUS/AERIUS Broncode Operationele Prioritaire Stoffen verspreidingsmodel: https://github.com/rivm-syso/OPS