Risicomodel Erfbelasting (RME)

Belastingdienst

Over een deel van de nalatenschappen in Nederland moet erfbelasting betaald worden. Hiervan moeten de erfgenamen aangifte Erfbelasting doen. De hoogte van de belasting hangt af van de grootte van de erfenis, het aantal verkrijgers en de relatie tussen erflater en verkrijger.

Laatst gewijzigd op 5 februari 2025 om 14:12 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Overheidsfinanciën

Begindatum

Veld niet ingevuld.

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

https://over-ons.belastingdienst.nl/onderwerpen/omgaan-met-gegevens/algoritmeregister/

Link naar bronregistratie

https://over-ons.belastingdienst.nl/onderwerpen/omgaan-met-gegevens/algoritmeregister/risicomodel-erfbelasting-rme/

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Over een deel van de nalatenschappen in Nederland moet erfbelasting betaald worden. Hiervan moeten de erfgenamen aangifte Erfbelasting doen. De hoogte van de belasting hangt af van de grootte van de erfenis, het aantal verkrijgers en de relatie tussen erflater en verkrijger. Zie voor meer informatie de website van de Belastingdienst.

De medewerkers van de Belastingdienst worden sinds 2018 ondersteund door een algoritme bij het beoordelen van de aangiftes Erfbelasting. Het algoritme combineert relevante gegevens met de gegevens uit de aangifte en signaleert welke onderdelen van een aangifte aandacht vragen. De aanslagen Erfbelasting worden handmatig opgelegd.

Afwegingen

Doel van het algoritme is om werk op het juiste niveau te kunnen beleggen en de medewerker van de Belastingdienst te ondersteunen met een advies. Op deze manier wordt de beschikbare capaciteit van de medewerkers zo goed mogelijk gebruikt. Behandelaren zijn hierdoor minder tijd kwijt met aangiftes die volledig juist zijn en niet gecontroleerd hoeven te worden. Het proces van aanslagregeling erfbelasting is met het gebruik van het algoritme effectiever geworden.

Menselijke tussenkomst

Menselijke tussenkomst in de context van de Belastingdienst houdt in dat een bevoegde en deskundige medewerker een wezenlijke rol speelt in de besluitvorming.

Bij de werking van het algoritme is altijd sprake van menselijke tussenkomst. Het algoritme detecteert en selecteert en voorziet de medewerker eventueel van een advies. Het is de medewerker van de Belastingdienst die de beslissing neemt. 

Risicobeheer

De Belastingdienst neemt verschillende maatregelen om de risico's van het gebruik van het algoritme te beheersen.

• 1.   Transparantie

De Belastingdienst publiceert informatie over het algoritme in het algoritmeregister van de Belastingdienst en van de Rijksoverheid.

Daarmee hebben burgers inzicht in het gebruik en de werking van het algoritme.

• 2.   Geautomatiseerde besluitvorming

In de beschrijving van een algoritme wordt dit uitgelegd en wordt ook het aspect van menselijke tussenkomst nader toegelicht.

• 3.   Privacybescherming en rechtmatigheid

De Belastingdienst zorgt ervoor dat het gebruik van de gegevens wordt getoetst aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

In de beschrijving van het algoritme wordt ook de link gelegd met de toepasselijke wet- en regelgeving.

• 4.   Verantwoordelijkheid

Aan de hand van het beleidskader Algoritmeregister Belastingdienst zijn de verantwoordelijkheden en taken bij het gebruik van algoritmen duidelijk beschreven en geborgd.

• 5.   Monitoring en evaluatie

De werking van de algoritmen worden periodiek getoetst. Op basis daarvan kunnen selectieregels worden aangepast.

Wettelijke basis

• Algemene wet inzake rijksbelastingen
• Algemene wet bestuursrecht
• Algemene verordening gegevensbescherming
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming
• Wet Inkomstenbelasting 2001
• Wet algemene bepalingen Burgerservicenummer
• Archiefwet 1995
• Successiewet 1956

Links naar wettelijke basis

• Algemene wet inzake rijksbelastingen: https://wetten.overheid.nl/BWBR0002320/
• Algemene wet bestuursrecht: https://wetten.overheid.nl/BWBR0005537/
• Algemene verordening gegevensbescherming: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32016R0679
• Uitvoeringswet algemene verordening gegevensbescherming: https://wetten.overheid.nl/BWBR0040940/
• Wet Inkomstenbelasting 2001: https://wetten.overheid.nl/BWBR0011353/
• Wet algemene bepalingen Burgerservicenummer: https://wetten.overheid.nl/BWBR0022428/
• Archiefwet 1995: https://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/
• Successiewet 1956: https://wetten.overheid.nl/BWBR0002226/

Toelichting op impacttoetsen

Het gebruik van de gegevens dient te worden getoetst aan de AVG.

De AVG schrijft voor dat er niet meer gegevens gebruikt mogen worden dan noodzakelijk is. Dat heet dataminimalisatie. De Belastingdienst onderzoekt regelmatig of de gebruikte gegevens nog nodig zijn en dus gebruikt mogen worden. 

Werking

Gegevens

• Aangiftegegevens Erfbelasting
• Aangiftegegevens Schenkbelasting
• Identificerende gegevens
• Indicatie zeer vermogende personen
• Banksaldi
• Vastgoedgegevens
• Aangiftegegevens Inkomstenheffing (IH)
• Gegevens ANBI Regeling
• Voertuiggegevens
• Vooroverleg gegevens
• Afgezonderd Particulier Vermogen

Links naar gegevensbronnen

• Aangiftegegevens Erfbelasting: Belastingdienst
• Aangiftegegevens Schenkbelasting: Belastingdienst
• Identificerende gegevens : Basisregistratie Personen (BRP)
• Indicatie zeer vermogende personen: Belastingdienst
• Banksaldi: Baken
• Vastgoedgegevens: Kadaster & Landelijke voorziening WOZ
• Aangiftegegevens Inkomstenheffing (IH): Belastingdienst
• Gegevens ANBI Regeling: Belastingdienst
• Voertuiggegevens: Rijksdienst voor het wegverkeer (RDW)
• Vooroverleg gegevens: Belastingdienst
• Afgezonderd Particulier Vermogen: Belastingdienst

Technische werking

Het algoritme bestaat uit selectieregels die inhoudsdeskundigen hebben opgesteld op basis van wet- en regelgeving en expertise.

Het algoritme beoordeelt de situatie van de overleden persoon en erfgenaam via vooraf vastgestelde regels.

Het algoritme is niet zelflerend. Dat betekent dat het zich niet ontwikkelt tijdens het gebruik ervan.

Leverancier

Het algoritme is bij de Belastingdienst zelf ontwikkeld en wordt ook intern onderhouden.