Integraal Watermodel

Stichting Geonovum

Wat gebeurt er bij te veel of te weinig neerslag? Wat is de kwaliteit van mijn sloot? Hoeveel water stroomt er door het riool? Zulke vragen beantwoord je met waterberekeningen. Een algoritme bepaalt hoe water zich verplaatst. De uitkomsten helpen bij keuzes voor inrichting en beheer van de buitenruimte.

Laatst gewijzigd op 28 mei 2025 om 7:53 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In ontwikkeling

Algemene informatie

Thema

• Wonen
• Natuur en milieu
• Ruimte en infrastructuur

Begindatum

2025-05

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

https://www.digitaleoverheid.nl/innovatieproject/standaard-voor-transparantie-besluitvorming/

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Wat is hydrodynamische simulatiesoftware en waarom is het belangrijk?

Hydrodynamische simulatiesoftware helpt ons om waterstromen – zoals rivieren, regenwaterafvoer of overstromingen – nauwkeurig te begrijpen en te voorspellen. De software doet dit door op basis van natuurkundige wetten (zoals de wetten van stromingsleer en zwaartekracht) te berekenen hoe water zich gedraagt in een bepaald gebied.

Deze berekeningen zijn integraal: ze nemen meerdere factoren tegelijk mee – zoals regenval, bodemtype, hoogteverschillen, wind en zelfs de werking van gemalen en sluizen. Zo ontstaat een compleet beeld van het watersysteem.

Het grote voordeel? We kunnen scenario’s verkennen vóórdat ze zich in het echt voordoen. Denk aan het simuleren van een hevige storm om te zien waar water zich ophoopt, of hoe ingrepen in het landschap het water beter kunnen sturen.

De impact is groot:

Voorspellend vermogen: We kunnen risico’s van overstromingen of droogte beter inschatten.

Betere beslissingen: Overheden en ingenieurs kunnen onderbouwde keuzes maken over waterbeheer, infrastructuur of ruimtelijke inrichting.

Veiligheid en efficiëntie: We voorkomen schade en besparen kosten, door vooraf te weten wat werkt.

Kortom: hydrodynamische simulatiesoftware vertaalt complexe natuurkundige processen naar heldere inzichten waarmee we beter kunnen plannen, beschermen en bouwen aan een waterveilige toekomst.

Afwegingen

Deze aanpak is gebaseerd op natuurkunde en wiskunde, niet op kunstmatige intelligentie. Dat betekent dat het maken van een simulatie soms meer werk kost dan bij een getraind AI-model. Het grote voordeel is dat je geen grote hoeveelheden data nodig hebt om toch tot een nauwkeurig resultaat te komen. Bovendien zijn de uitkomsten beter te begrijpen en te controleren. Dit algoritme is speciaal geschikt voor het doorrekenen van watersystemen op het land en in de stad. Voor oceanen, diep grondwater of drinkwaterleidingen is het minder goed toepasbaar.

We passen het algoritme toe in het kader van een PoC voor een onderzoek naar de standaard voor transparante besluitvorming Link naar externe paginahttps://geonovum.github.io/logboek-dataverwerkingen-voor-objecten/

Menselijke tussenkomst

Er wordt met mensen uit de buurt geverifieerd of de voorspellingen van het watermodel overeenkomen met de werkelijkheid.

Risicobeheer

De kwaliteit van de voorspelling van het model is sterk afhankelijk van hoe goed de fysieke werkelijkheid gemodelleerd is als input voor de berekening.

Wettelijke basis

Dit Algoritme wordt nu in een "proof of concept" toegepast, maar zou wanneer in productie genomen bij een gemeente bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden voor:

* Omgevingswet: vergunningverlening, planvorming

* AWB (algemene wet bestuursrecht): Het monitoren van gevaarlijke situaties waarbij bevoegd gezag zorg draagt voor de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

- Zorgvuldigheid

- Transparantie

- Evenredige afweging

* Wet veiligheidsregio's

Verantwoordelijkheden van (semi-)publieke actoren bij overstromingsbestrijding

Bij rampenbestrijding, zoals bij overstromingen, zijn burgemeesters primair verantwoordelijk voor de veiligheid binnen hun gemeentegrenzen. Op grond van artikel 5 van de Wet veiligheidsregio’s heeft de burgemeester het opperbevel bij een ramp of ernstige vrees daarvoor; alle betrokken actoren die deelnemen aan de bestrijding van de ramp staan onder zijn bevel. Dit betekent dat de burgemeester centraal staat in de coördinatie en uitvoering van maatregelen zoals evacuaties, communicatie en handhaving van de openbare orde.

Tegelijkertijd zijn bepaalde taken overgedragen aan de veiligheidsregio’s. Deze regionale samenwerkingsverbanden bestaan uit meerdere gemeenten en andere partners, en zijn ingesteld om het beheer van rampenbestrijding en crisisbeheersing efficiënter en effectiever te maken, vooral bij rampen die gemeentelijke grenzen overschrijden, zoals overstromingen. Het is praktisch en noodzakelijk dat niet iedere burgemeester afzonderlijk optreedt, maar dat zij samenwerken binnen een veiligheidsregio om zo gecoördineerd te kunnen optreden.

Volgens artikel 10 van de Wet veiligheidsregio’s behoren tot de taken van deze regio’s onder meer het inventariseren van rampen en risico’s, het voorbereiden op rampenbestrijding en crisisbeheersing, en het organiseren van de daadwerkelijke bestrijding van rampen. Hierdoor kunnen veiligheidsregio’s regionaal beleid en operationele ondersteuning bieden aan gemeenten en andere betrokken actoren zoals provincies, waterschappen en ziekenhuizen.

Links naar wettelijke basis

• Omgevingswet: http://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0037885
• Algemen Wet Bestuursrecht: https://wetten.overheid.nl/BWBR0005537
• Wet veilgheidsregio's: https://wetten.overheid.nl/BWBR0027466/2025-02-12/0

Werking

Gegevens

Het model kent twee typen gegevens als input. Ten eerste een model van de fysieke omgeving waar het water door stroomt, dus riolering systemen maar ook hoogte van de oppervlakte, bijvoorbeeld de landgebruikkaart, of het algemeen hoogtebestand. Aangevuld met expert kennis. Ten tweede Dynamische gegevens over water, denk aan neerslaggegevens van het KNMI of waterstanden van rivieren en of zeeën van RWS.

Links naar gegevensbronnen

• KNMI neerslag gegevens: https://dataplatform.knmi.nl/group/precipitation
• Riolerings gegevens Rioned: https://apps.gwsw.nl/
• Algemeen Hoogtebestand Nederland: https://www.pdok.nl/introductie/-/article/actueel-hoogtebestand-nederland-ahn
• Landgebruikkaart STOWA: https://stowa.lizard.net/viewer/map

Leverancier

Nelen & Schuurmans