pMIEK Tool

Provincie Zuid-Holland

De pMIEK tool is een simulatie-tool waarin gemeentelijke energiesysteemscenario’s eenvoudig geïnspecteerd, aangepast en geanalyseerd kunnen worden. De effecten van de invoer op onder andere energiebalans en elektriciteitsnet worden doorberekend en onder andere getoond op een kaart. Het is gebaseerd op het rekenmodel "Energy Transition Model (ETM)".

Laatst gewijzigd op 25 februari 2025 om 9:20 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Ruimte en infrastructuur

Begindatum

2025-01

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

https://pzh-pmiek-tooling-accept.azurewebsites.net/

Link naar bronregistratie

https://www.zuid-holland.nl/onderwerpen/digitaal-zuid-holland/algoritmeregister/algoritme-pmiek-tool/ 

Verantwoord gebruik

Doel en impact

De doelen:

• Gezamenlijk de impact van keuzes kunnen doorleven. De tool maakt de resultaten/impact ruimtelijk inzichtelijk en stelt gebruikers in staat snel te kunnen wisselen tussen verschillende invoer.
• Snel de effecten van keuzes op onder andere netbelasting kunnen verkennen op verschillende schaalniveaus (gemeente, regio, provincie). Bestaande netmodellen van netbeheerders zijn niet geschikt voor verkennende gesprekken door onder andere complexiteit en gevoelige informatie.

Impact: Inzichten uit de tooling moeten helpen in het integraal programmeerproces (pMIEK) onder andere in het afwegen van energie-infrastructuurprojecten, maar ook in het heroverwegen en slim plannen van ruimtelijke ontwikkelingen die een impact op het energiesysteem hebben.

Afwegingen

Voordelen:

• Op relatief eenvoudige wijze snel een inschatting van netimpact kunnen maken.
• Tooling/ETM is integraal (alle energiedragers) ten opzichte van netmodellen van netbeheerders die enkel elektriciteit modelleren).

Nadelen:

• Er kunnen geen rechten ontleend worden aan de resultaten. Netimpactanalyses van netbeheerders blijven uiteindelijk bepalend voor investeringen in het elektriciteitsnet.

Menselijke tussenkomst

De resultaten uit de tool vormen input voor beleidskeuzes in het energiesysteem van Zuid-Holland. Daarin dienen de resultaten uit de tool niet als cijfermatige 'harde' onderbouwing, maar dienen gevoel te geven bij de ordegrootte en impact van verschillende keuzes en aannames.

De tool kan iteratief gebruik stimuleren. Op basis van resultaten kunnen aannames snel en eenvoudig aangepast worden.Er wordt in de tool geen gebruik gemaakt van AI of zelflerende algoritmes.

Risicobeheer

Het voornaamste risico is foutieve interpretatie van verkregen resultaten. Dat wil zeggen dat resultaten uit de tool worden gezien als een 'exacte' inschatting van netcapaciteit op basis waarvan onder andere netbeheerders ter verantwoording kunnen worden geroepen. Daarnaast blijft de tool een modelmatige benadering van de werkelijkheid, waarbij duiding van onzekerheden en gemaakte aannames noodzakelijk is voor correcte interpretatie van de resultaten.

Beide risico's zijn afgedekt door procesafspraken tussen netbeheerders en gebruikers van de tool. Deze procesafspraken waren randvoorwaardelijk voor de ondersteuning van netbeheerders in de ontwikkeling van deze tool.

Wettelijke basis

Provincies zijn door het ministerie van Klimaat en Groene Groei verzocht een provinciaal meerjarenprogramma infrastructuur energie en klimaat (pMIEK) in te richten. Tweejaarlijks doorlopen provincies het integraal programmeerproces wat resulteert in een pMIEK-rapportage. Daarin is een selectie aan energie-infrastructuurprojecten benoemd die van bovengemiddeld (maatschappelijk) belang zijn voor de provincie/regio.

Doel is om de geselecteerde projecten gezamenlijk te monitoren, interbestuurlijke acties te ondernemen waar nodig en daarmee vertraging van projecten te voorkomen. Bredere doel van het integraal programmeerproces om een gezamenlijke visie te ontwikkeling op het toekomstig provinciaal energiesysteem en de daarvoor benodigde ontwikkelingen.

Het pMIEK is geen wettelijk verplichte taak, maar de mogelijkheid van provincies om sturing te geven aan energie-infrastructuur vanuit maatschappelijk belang, is wettelijk geborgd.

Links naar wettelijke basis

De Regeling investeringsplan en kwaliteit elektriciteit en gas: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2023-11126.html

Toelichting op impacttoetsen

Er is een pre-DPIA uitgevoerd met als conclusie dat er in de pMIEK-tool geen persoonsgegevens worden verwerkt. Er is geen IAMA uitgevoerd.

Werking

Gegevens

Voor de pMIEK-tool zijn gemeentelijke ETM-scenario's aangeleverd door regionale netbeheerders. Deze scenario's zijn gebaseerd op landelijke II3050-scenario's over het toekomstig energiesysteem. Deze landelijke scenario's worden geregionaliseerd. Allereerst naar de verzorgingsgebieden van de regionale netbeheerders (grofweg: individuele provincies) en vervolgens door iedere regionale netbeheerder verder geregionaliseerd naar gemeenten. Deze scenario's voor Zuid-Holland zijn eenmalig gedeeld met de ontwikkelaars van de pMIEK-tool.

Het onderliggende, openbare model (ETM) maakt gebruik van publieke databronnen, waaronder de Klimaat en Energie Verkenning (KEV), Klimaatatlas en het CBS.

Er wordt gebruik gemaakt van de dataset 'Beschikbare capaciteit elektriciteitsnet' die beschikbaar was via het Publieke Dienstverlening Op de Kaart (PDOK). Dit is een platform voor het ontsluiten van geodatasets van Nederlandse overheden. Deze dataset bevat de capaciteit van elektriciteitsstations in Zuid-Holland en een benadering van de verzorgingsgebieden van stations middels voronoid-vlakken (shortest distance).

Links naar gegevensbronnen

• Datasets in ETM: https://data.energytransitionmodel.com/datasets/NL
• II3050 scenario's: https://www.netbeheernederland.nl/veranderend-energiesysteem/toekomstscenarios

Technische werking

• Input: de gebruiker kan in de tool aanpassingen doen op specifieke aannames/variabelen uit het II3050* scenario per gemeente.
• Werking: de tool post de gemaakte aanpassingen naar het ETM-model. Deze rekent vervolgens voor alle gemeenten opnieuw de scenario's door en geeft de resultaten terug aan de tool.
• Output: de tool geeft resultaten terug in de vorm van kaarten. De meest belangrijke resultaten zijn de energiebalans (verhouding tussen opgewekt en gebruikte energie in verschillende vormen) en de beschikbare netcapaciteit (hoeveel elektriciteitsvraag/aanbod de verschillende elektriciteitsstations moeten leveren in het scenario).

* II3050 staat voor Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050. Het is een tweejaarlijkse scenario-studie van Netbeheer Nederland (vereniging van alle elektriciteit- en gasnetbeheerders van Nederland). De scenario’s dienen onder andere om benodigde energie-infrastructuur op lange termijn in te kunnen schatten. Daarbij ontwikkelen ze scenario’s voor zichtjaren (20)30 en (20)50. Integraal wil zeggen dat er naar alle energiedragers wordt gekeken; elektriciteit, gas en warmte.

Leverancier

Witteveen+Bos (hoofdontwikkelaar tool en interface tool en ETM), Quintel (ontwikkelaar onderliggende ETM-model), Antea (ondersteunend aan proces).