Risicoanalyse Binnenvaart

Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT)

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft een model gemaakt om te bepalen bij welke binnenvaartschepen de kans op een overtreding groter is. Dit model helpt de inspecteur om te kiezen welke schepen hij/zij wel of niet gaat controleren.

Laatst gewijzigd op 18 december 2025 om 13:59 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: DPIA, AIIA
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

• Verkeer
• Natuur en milieu
• Economie

Begindatum

2024-04

Contactgegevens

https://www.ilent.nl/service/privacy/privacyverklaring-artificial-intelligence-en-machine-learning

Link naar publiekspagina

https://www.ilent.nl/onderwerpen/scheepvaart-algemeen/toezicht-binnenwateren

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Veiligheid, milieu en eerlijke marktomstandigheden staan voorop in het toezicht op de binnenvaartsector. Overtredingen kunnen oneerlijk concurrentievoordeel opleveren. Hoewel de toezichthouders samenwerken, zijn er niet genoeg mensen en middelen om alle schepen te controleren. Het risicomodel helpt inspecteurs om slim te kiezen. Zij proberen schippers te ontzien die zich netjes aan de regels houden. Schepen met een grotere kans op overtredingen, worden juist gecontroleerd. Het doel is een verminderde inspectielast voor schepen die op orde zijn, eerlijkere concurrentie in de sector door vermindering van niet-nalevers, en verhoging van veiligheid en vermindering van milieubelasting in deze sector.

Afwegingen

Om tot een effectiever toezicht te komen, is meer inzicht in de hele sector nodig. Op de eerste plaats ter ondersteuning van de expertise van de inspecteur bij het maken van keuzes, maar ook om een regisserende rol in het binnenvaarttoezicht te kunnen vervullen. Er zijn maar weinig inspecteurs en er varen heel veel binnenvaartschepen in Nederland, waarvan een deel niet eerder is gecontroleerd. Om vooraf een inschatting te kunnen maken van de risico's, heeft de ILT gekozen voor een voorspellend model. De ILT heeft informatie-gestuurd werken in haar strategie opgenomen, met als doel om maatschappelijke risico’s beter te kunnen identificeren en aan te pakken.

Menselijke tussenkomst

De inspecteur beslist zelf of een schip wel of niet wordt gecontroleerd. Daarbij houdt hij/zij rekening met de werkinstructie, de risicoscore, kennis en ervaring en de eigen waarneming. De risicoscore is een hulpmiddel en geen verplicht advies.

Risicobeheer

Veranderingen in de sector en het toezicht worden besproken met een gebruikersgroep. Als het nodig is, wordt het model daarop aangepast. Wijzigingen in de invoergegevens worden in de gaten gehouden en er wordt regelmatig getest op de betrouwbaarheid van het model. Als het nodig is worden maatregelen genomen en wordt het model opnieuw getraind met aangepaste kenmerken.

Wettelijke basis

De ILT controleert of schepen zich houden aan wetten zoals de Binnenvaartwet, de Wet vervoer gevaarlijke stoffen, de Scheepvaartverkeerswet, de Arbeidstijdenwet en de Wet Milieubeheer. Ook gelden er aanvullende regels en besluiten.

De ILT verwerkt persoonsgegevens omdat dit nodig is om haar wettelijke taken uit te voeren. Dit is toegestaan volgens artikel 6, lid 1 onder e van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Toelichting op impacttoetsen

Er is geen IAMA-toets gedaan. In plaats daarvan is een AIIA-toets uitgevoerd, die vergelijkbare vragen en onderwerpen behandelt.

Impacttoetsen

• Data Protection Impact Assessment (DPIA): https://www.autoriteitpersoonsgegevens.nl/themas/basis-avg/praktisch-avg/data-protection-impact-assessment-dpia
• AI Impact Assessment (AIIA): https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2022/11/30/ai-impact-assessment-ministerie-van-infrastructuur-en-waterstaat

Werking

Gegevens

Het model is gemaakt met gegevens die zijn verzameld tijdens het toezicht op de binnenvaart. Deze gegevens komen van de ILT en van organisaties waarmee de ILT samenwerkt: de havenbedrijven van Amsterdam en Rotterdam, de Nederlandse politie en Rijkswaterstaat. Het gaat om informatie zoals inspectiegegevens, vergunningen, kenmerken van schepen en bedrijfsinformatie. Samen geven deze gegevens een zo compleet mogelijk beeld van de sector.

Links naar gegevensbronnen

Inspectieview: https://www.ilent.nl/onderwerpen/inspectieview-voor-inspectietaken

Technische werking

Het risicomodel voor de binnenvaart gebruikt rekenregels om te voorspellen of een schip in overtreding is. Zo’n model noemen we ook wel een algoritme. Bij het maken van het model is een vorm van kunstmatige intelligentie gebruikt: machine learning. De computer heeft geleerd van veel gegevens uit het verleden. Zo wordt duidelijk welke kenmerken van een schip of bedrijf iets zeggen over de kans op een overtreding. De rekenregels zijn dus niet bedacht door een inspecteur, maar worden afgeleid uit de gegevens en het type algoritme. Het model werkt voor alle binnenvaartschepen, ook als die nog nooit zijn gecontroleerd.