Slimme Keuzehulp voor Online Handelsfraude

Politie

Slimme Keuzehulp helpt mensen die slachtoffer zijn van online handelsfraude bij het invullen van hun aangifte. Tijdens het invullen kijkt het systeem welke informatie nog ontbreekt en vraagt die op. Daarna geeft de Slimme Keuzehulp een advies: doorgaan met de aangifte of kiezen voor een andere stap, zoals contact met het Juridisch Loket. Ongeacht het advies kan de aangifte altijd ingediend worden.

Laatst gewijzigd op 17 november 2025 om 14:15 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Overige algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Openbare orde en veiligheid

Begindatum

2019-09

Contactgegevens

https://www.politie.nl/

Link naar publiekspagina

https://www.politie.nl/aangifte-of-melding-doen/aangifte-van-internetoplichting-niets-ontvangen.html

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Het doel van de Slimme Keuzehulp is dat de politie meer volledige aangiftes ontvangt en dat mensen direct weten wat ze kunnen doen. Als een aangifte compleet is, kan de politie sneller aan de slag en zijn er minder vervolgvragen nodig. Soms geeft de Slimme Keuzehulp een alternatief, zoals contact met een andere instantie. Zo krijgt iemand meteen duidelijkheid over de beste volgende stap.

Afwegingen

Het gebruik van de Slimme Keuzehulp kan iets meer tijd kosten bij het indienen van een aangifte. Die extra tijd verdient zich vaak terug, omdat de politie later minder vragen hoeft te stellen. Normaal gesproken moet iemand daarvoor dan opnieuw inloggen met DigiD, in een beveiligde omgeving. Met de Slimme Keuzehulp is dat vaak niet meer nodig. Ook voor de politie scheelt het tijd, omdat er minder vervolgvragen zijn. 

Menselijke tussenkomst

De Slimme Keuzehulp bepaalt niet wat de vervolgstap is voor een aangever. De aangever kan altijd het advies negeren. Aan de politiezijde worden alle aangiftes verwerkt ongeacht het oordeel van de Slimme Keuzehulp. 

Risicobeheer

De Slimme Keuzehulp werkt in het Nederlands en is een digitaal middel. Dit kan lastig zijn voor mensen die moeite hebben met taal of weinig ervaring hebben met computers. Daarom heeft de politie TNO gevraagd om onafhankelijk onderzoek te doen naar de begrijpelijkheid en bruikbaarheid van de Slimme Keuzehulp. De adviezen met betrekking tot taal en inrichting van het algoritme zijn opgevolgd. 

Toelichting op impacttoetsen

De Slimme Keuzehulp zit ingebouwd in reeds bestaande online modules voor het doen van aangifte. Er wordt geen nieuwe data verzameld. De gegevens worden alleen gebruikt voor de aangifte zelf en niet voor andere doelen.

Werking

Gegevens

Voor het onderzoek zijn aangiftes gebruikt over online handelsfraude. Hiervoor is toestemming gevraagd via een PaG-verzoek (Procedure Autorisatie Gegevens). In de aangiftes stonden velden met naam- en adresgegevens van zowel de aangever als de verdachte partij. Ook stonden er gegevens over de handelssite, advertenties en betalingen in.

Daarnaast bevat elke aangifte een vrij tekstveld, “Omschrijving melding”. Daarin beschrijft de aangever in eigen woorden de (vermeende) oplichting. Verder was per aangifte bekend of deze later was ingetrokken, met de datum en reden.

Naast de aangiftes is ook een verzameling vervolgvragen van de politie gebruikt. Bij deze vragen was naast de vraag zelf ook het identificatienummer van de aangifte bekend.

Technische werking

De Slimme Keuzehulp werkt met een AI-systeem dat zich voordoet als een webformulier. Het systeem haalt basisfeiten uit de aangifte, zoals of er betaald is, en vraagt de gebruiker om deze te bevestigen. De AI gebruikt argumentatielogica, een methode om te redeneren met onvolledige informatie. Met behulp van argumentatielogica kan de AI nagaan of er genoeg informatie is om vast te stellen of er sprake kan zijn van fraude. Als er nog informatie ontbreekt, stelt het systeem extra vragen.

Dit werkt slimmer dan een eenvoudige beslisboom. Zo kan precies worden uitgelegd welke juridische regels hebben geleid tot een bepaalde vraag. Ook kan het systeem aangeven waarom een andere vraag juist níet nodig is.

De gekozen oplossing is daarnaast energiezuinig en vraagt weinig van de hardware. Dit is een groot verschil met moderne AI-modellen zoals Large Language Models.

Voor uitgebreide uitleg en bewijzen van de correctheid, zie de PhD-thesis “Arguing with incomplete information: Formalisms, algorithms and applications in law enforcement” van dr. D. Odekerken.

Leverancier

De Slimme Keuzehulp is ontwikkeld in een samenwerking tussen de politie en de Universiteit van Utrecht.