Protective Monitoring

Politie

De politie gebruikt Protective Monitoring om snel te zien wanneer er misbruik wordt gemaakt van informatie in de politiesystemen.

Laatst gewijzigd op 15 december 2025 om 8:34 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: DPIA
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Openbare orde en veiligheid

Begindatum

2025-01

Contactgegevens

https://www.politie.nl/

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Protective Monitoring is een systeem dat de logbestanden van de politiesystemen controleert. Het systeem is bedoeld om snel afwijkend of risicovol gebruik van politiegegevens te vinden. Dit helpt om de politie, politiemedewerkers, burgers en de samenleving te beschermen tegen misbruik van gegevens.

Protective Monitoring maakt het mogelijk om snel in te grijpen als er vermoedelijk misbruik is, zodat de schade beperkt blijft. Het is ook een preventief hulpmiddel, waarmee medewerkers op tijd gewaarschuwd en gecorrigeerd kunnen worden. Zo wordt voorkomen dat misbruik van politiesystemen structureel ontstaat.

Afwegingen

De politie vertrouwt op de professionaliteit en integriteit van haar medewerkers. Politiemedewerkers hebben een zekere professionele handelingsruimte om hun werk naar eigen inzicht uit te voeren. Het is echter niet mogelijk om alleen met preventiemaatregelen te voorkomen dat deze vrijheid wordt misbruikt, of dit nu bewust of onbewust gebeurt. Daarom helpt Protective Monitoring om vroegtijdig onrechtmatig gebruik van politiesystemen te ontdekken.

Andere manieren om hetzelfde doel te bereiken zijn praktisch niet uitvoerbaar en zouden veel ingrijpender zijn voor de medewerkers, zoals het voortdurend toepassen van het 4-ogenprincipe.

Protective Monitoring maakt enige inbreuk op het recht op bescherming van persoonsgegevens. Dit geldt voor zowel politiemedewerkers als voor burgers van wie de gegevens in de politiesystemen staan. Maar met Protective Monitoring worden deze medewerkers en burgers ook beschermd tegen misbruik van politiegegevens. Protective Monitoring draagt daarom ook bij aan de bescherming van de privacy.

Menselijke tussenkomst

Alle meldingen uit Protective Monitoring worden met de hand gecontroleerd door een analist. Als er aanwijzingen zijn voor afwijkend, risicovol of onrechtmatig gebruik, zal een leidinggevende de medewerker vragen wat er precies is gebeurd. Soms kan het ook gaan om onbedoeld onjuist gedrag. Dit gesprek helpt de medewerker om de werkwijze aan te passen, zodat de informatie beter beschermd blijft. Als het nodig is, volgt verder onderzoek en eventueel een sanctie.

Risicobeheer

Er is een Data Protection Impact Assessment (DPIA) uitgevoerd om te kijken welke risico’s er zijn. Om deze risico’s te beheersen, zijn er maatregelen genomen.

Protective Monitoring maakt gebruik van verschillende detectieregels. Nieuwe regels en belangrijke wijzigingen worden gecontroleerd door een groep deskundigen. Deze groep bestaat uit leden van de ondernemingsraad en experts op het gebied van privacy, ethiek, integriteit en het dagelijkse politiewerk. Zij zorgen ervoor dat alles eerlijk, betrouwbaar en effectief is.

De werking van Protective Monitoring wordt regelmatig getest en geëvalueerd. Als dat nodig is, worden aanpassingen gemaakt. Wat we leren uit meldingen wordt gebruikt om de detectieregels te verbeteren.

Er vindt geen profilering plaats op basis van geslacht, leeftijd, afkomst, of andere persoonlijke kenmerken. Protective Monitoring kijkt alleen naar de handelingen die in de systemen zijn vastgelegd in de logbestanden.

Wettelijke basis

Het proactief monitoren op onrechtmatige toegang tot of verwerking van politiegegevens is een wettelijke verplichting die voortvloeit uit artikel 4a, lid 2 en artikel 32a Wpg (Wet politiegegevens).

Links naar wettelijke basis

• Wpg artikel 4a: https://wetten.overheid.nl/BWBR0022463/2025-07-01/#Paragraaf1_Artikel4a
• Wpg artikel 32a: https://wetten.overheid.nl/BWBR0022463/2025-07-01/#Paragraaf5_Artikel32a

Impacttoetsen

Data Protection Impact Assessment (DPIA)

Werking

Gegevens

Protective Monitoring gebruikt loggegevens van de politiesystemen. De loggegevens worden gebruikt om vast te stellen welke handelingen een gebruiker op een specifieke tijd en plaats heeft verricht. Ook worden personeelsgegevens en politiegegevens gebruikt om de context van die handelingen te beoordelen. Protective Monitoring maakt alleen gebruik van al bestaande personeels- en politiegegevens.

Technische werking

Protective Monitoring berekent voor elke gebruiker van de politiesystemen een risicoscore. Deze score geeft aan in hoeverre de handelingen van een gebruiker afwijken van wat normaal is bij het gebruik van de politiesystemen. De risicoscore is gebaseerd op meerdere detectieregels. Elke detectieregel analyseert de loggegevens om te kijken of er mogelijk onrechtmatig gebruik van de systemen is. Iedere regel draagt een bepaald percentage bij aan de totale risicoscore.

Er wordt niet gewerkt met een alarm per detectieregel. Pas wanneer de totale risicoscore boven een bepaalde drempel komt, wordt er een melding gegenereerd. Elke melding kan worden verklaard en teruggekoppeld naar de specifieke detectieregels die een score hebben en de loggegevens die daarbij zijn gevonden.

Protective Monitoring is niet zelflerend en maakt geen gebruik van ondoorzichtige of onnavolgbare algoritmes, zoals soms het geval is bij toepassingen van AI.