Detecteren risico’s in douaneaangiften op goederen die inbreuk maken op de Omgevingswet

Douane

Dit algoritme helpt de Douane om op basis van risico’s goederen te selecteren voor controle. Het gebruikt onder andere aangiftegegevens van bedrijven en beoordeelt of er wel of juist geen risico’s zijn dat goederen die de Europese Unie via Nederland binnenkomen of verlaten inbreuk maken op de Omgevingswet. 

Laatst gewijzigd op 2 april 2025 om 12:49 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Natuur en milieu

Begindatum

02-2014

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

https://belastingnet.belastingdienst.nl/cms/html/boeken/HVGEM/flora_fauna.html

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Dit algoritme richt zich op aangiften van goederen die de Europese Unie, via het grondgebied van Nederland, binnenkomen of verlaten. Het algoritme helpt de Douane te controleren of de goederen inbreuk maken op Verordening 338/97 en de Omgevingswet. Het geeft aan bij welke aangiften een vergunningsplicht geldt. De Douane controleert bedrijven op basis van de uitkomsten van dit algoritme.

Afwegingen

De Douane verwerkt jaarlijks 700 miljoen aangiften, onder andere op het gebied van Intellectuele Eigendomsrechten. Met dit algoritme (risicoprofielen) kan de Douane aangiften efficiënter en sneller beoordelen. Zo worden aangiften sneller goedgekeurd of gecontroleerd. En worden goederen sneller vrijgegeven. Ook zorgt het algoritme dat 'bekende en betrouwbare' bedrijven juist minder gecontroleerd worden.

Menselijke tussenkomst

Levert een aangifte een match op met een risicoprofiel, dan bekijkt een Douanemedewerker de aangifte. Indien dit nodig is, vraagt de Douanemedewerker om meer informatie. De beslissing om een aangifte goed te keuren, of om juist te gaan controleren, wordt door een mens genomen.

Risicobeheer

Een risicoprofiel wordt altijd door een tweede douanemedewerker gecontroleerd (4-ogenprincipe) voor gebruik. En zodra het profiel in gebruik is, wordt voor een profiel periodiek gecontroleerd hoeveel aangiften een match opleveren. Als het nodig is, kan het profiel worden aangepast. Jaarlijks evalueert de Douane per profiel of het nodig is om deze te verfijnen, verlengen of beëindigen. De Douane monitort interne en externe klachten en incidenten, bijvoorbeeld als een profiel onvoldoende specifiek is en daardoor teveel aangiften aanwijst als hoger risico.

Wettelijke basis

Wettelijke basis voor de controles op intellectuele eigendomsrechten ligt in het Douanewetboek van de Unie (DWU), de algemene Douanewet en Verordening 608/2013. Het gebruik van risicoprofielen baseert zich ook op DWU artikel 46. Dat zegt dat douanecontroles zich hoofdzakelijk moeten baseren op een risicoanalyse door elektronische gegevensverwerkingstechnieken.

Links naar wettelijke basis

• Douanewetboek van de Unie : https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=celex:32013R0952
• Verordening (EU) nr. 608/2013: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=celex%3A32013R0608

Werking

Gegevens

Het algoritme kan alle gegevens uit de aangifte van goederen gebruiken. Bijvoorbeeld goederensoort, goederencode, bescheidcode, gewicht, aantal colli, ontvanger, aangever, verzender, land van verzending, EORI-nummer, vervoermiddel etc.

Links naar gegevensbronnen

Gegevensvereisten douaneaangiften (zie Bijlage B Gedelegeerde Verordening Douanewetboek van de Unie + Bijlage VIa van de Algemene Douaneregeling): https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/douane_voor_bedrijven/naslagwerken_en_overige_informatie/andere_onderwerpen/gegevensvereisten/

Technische werking

Het algoritme bestaat uit beslisregels die zijn opgesteld in samenwerking met inhoudsdeskundigen. Deze beslisregels zorgen voor inschattingen over welke aangiften een hoger risico hebben op inbreuk van intellectuele eigendomsrechten. Deze beslisregels zijn gebaseerd op 'if-then-else' combinaties.

Een voorbeeld: als (if) uit de informatie die we hebben over een zending blijkt dat de goederen een afwijkend gewicht hebben, (then) dan wordt de aangifte handmatig gecontroleerd en wordt de zending mogelijk geselecteerd voor uitgebreide inspectie. Als de goederen geen afwijkend gewicht hebben (else), houden we de zending niet tegen. Of in elk geval niet op basis van dit criterium.

Leverancier

Intern ontwikkeld