Detecteren risico’s in douaneaangiften voor naleving vergunningplicht strategische goederen

Douane

Dit algoritme helpt de Douane om op basis van risico’s goederen te selecteren voor controle. Het gebruikt aangiftegegevens van bedrijven en kijkt of er wel of juist geen verhoogde risico’s zijn op de uitvoer en doorvoer van strategische goederen in de douaneaangiften.

Laatst gewijzigd op 9 december 2024 om 11:56 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Openbare orde en veiligheid

Begindatum

05-2013

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

https://www.belastingdienst.nl/bibliotheek/handboeken/html/boeken/HVGEM/strategische_goederen-inleiding.html

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Het doel van dit algoritme is om efficiënter te selecteren welke aangiften mogelijk risicogevoelig zijn in het kader van strategische goederen. Er gelden strikte voorwaarden voor de overbrenging of overdracht van strategische goederen naar een andere lidstaat en voor de uit- en de doorvoer, vanwege veiligheidsredenen en (inter)nationale afspraken. Die voorwaarden kunnen betrekking hebben op het goederenverkeer tussen de Europese Unie (EU) en derde landen, maar ook tussen de lidstaten van de EU. Dit algoritme richt zich op de uitvoer en doorvoer van strategische goederen en kijkt naar aangiften van goederen die de EU gaan verlaten. Het geeft aan bij welke aangiften een vergunningplicht geldt voor dual use en militaire goederen. De Douane controleert bedrijven op basis van de uitkomsten meer of juist minder. Door gebruik te maken van dit algoritme worden aangiften efficiënter behandeld, waardoor de aangiften sneller worden gecontroleerd en eventueel sneller worden vrijgegeven.

Afwegingen

De Douane verwerkt jaarlijks 700 miljoen aangiften, onder andere op het gebied van strategische goederen. Met dit algoritme (risicoprofielen) kan de Douane aangiften efficiënter en sneller beoordelen dan zonder gebruik van dit algoritme. Zo worden aangiften sneller goedgekeurd of gecontroleerd. En worden goederen sneller vrijgegeven. Ook zorgt het algoritme dat 'bekende en betrouwbare' bedrijven juist minder gecontroleerd worden.

Menselijke tussenkomst

Levert een aangifte een match op met een risicoprofiel, dan bekijkt een douanemedewerker de aangifte. En vraagt zo nodig om meer informatie. De beslissing om een aangifte goed te keuren, of om juist te gaan controleren, wordt door een mens genomen.

Risicobeheer

Een risicoprofiel wordt voor gebruik altijd door minimaal twee douanemedewerkers ontwikkeld en gecontroleerd. Dit is het 4-ogenprincipe. En zodra het profiel in gebruik is, wordt voor een profiel elke week gecontroleerd hoeveel aangiften een match opleveren. Als het nodig is, kan het profiel worden aangepast. Periodiek bekijkt de Douane per profiel of het nog nodig is om deze te verfijnen, verlengen of beëindigen. De Douane monitort interne en externe klachten en incidenten, bijvoorbeeld als een profiel onvoldoende specifiek is en daardoor teveel aangiften aanwijst als hoger risico.

Wettelijke basis

Wettelijke basis voor de controles op strategische goederen ligt in het Douanewetboek van de Unie (DWU), de algemene Douanewet en de Besluit Strategische goederen. Deze wetten zorgen dat de uitvoer en doorvoer van strategische goederen de juiste manier plaatsvindt. Het gebruik van risicoprofielen baseert zich ook op DWU artikel 46. Dat artikel zegt dat douanecontroles zich hoofdzakelijk moeten baseren op een risicoanalyse door elektronische gegevensverwerkingstechnieken.

Links naar wettelijke basis

• https://wetten.overheid.nl/BWBR0024139/2021-09-09: Besluit strategische goederen
• https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32021R0821&qid=1626789653493: Douanewetboek van de Unie
• https://wetten.overheid.nl/BWBR0030610/2016-05-01: Uitvoeringsregeling strategische goederen 2012

Werking

Gegevens

Het algoritme gebruikt gegevens uit de aangifte van goederen. Bijvoorbeeld goederensoort, goederencode, bescheidcode, gewicht, aantal colli, ontvanger, aangever, verzender, land van verzending, EORI-nummer, vervoermiddel etc.

Links naar gegevensbronnen

https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/douane_voor_bedrijven/naslagwerken_en_overige_informatie/andere_onderwerpen/gegevensvereisten/: Gegevensvereisten douaneaangiften (zie Bijlage B Gedelegeerde Verordening Douanewetboek van de Unie + Bijlage VIa van de Algemene Douaneregeling)

Technische werking

Het algoritme bestaat uit beslisregels die zijn opgesteld in samenwerking met inhoudsdeskundigen. Deze beslisregels zorgen voor inschattingen welke aangiften een hoger risico hebben op de uitvoer en doorvoer van strategische goederen. Beslisregels zijn gebaseerd op 'if-then-else' combinaties. Een voorbeeld: als (if) uit de informatie die we hebben over een zending blijkt dat de goederen een afwijkend gewicht hebben, (then) dan controleren we de aangifte handmatig en wordt de zending mogelijk geselecteerd voor uitgebreide inspectie. Als de goederen geen afwijkend gewicht hebben (else), houden we de zending niet tegen. Of in elk geval niet op basis van dit criterium.

Leverancier

Intern ontwikkeld