HAVANK

Politie

In HAVANK (Het Automatisch Vingerafdrukkensysteem Nederlandse Kollektie) worden afdrukken van vingers en handpalmen omgezet naar een code. Het algoritme vergelijkt deze code met de codes in de Strafrechtdatabase, waarin de vinger- en handafdrukken staan van verdachten en veroordeelden van misdrijven waar een celstraf van vier jaar of meer op staat.

Laatst gewijzigd op 3 februari 2025 om 15:51 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Hoog-risico AI-systeem
• Impacttoetsen: DPIA
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Openbare orde en veiligheid

Begindatum

2022-07

Contactgegevens

https://www.politie.nl

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Het doel van het algoritme is het geautomatiseerd vergelijken van vinger- en handafdrukken (hierna vingerafdrukken). Het vaststellen van de identiteit van een persoon is van groot belang in de politieprocessen. Het staat aan de basis van de onderzoeken. Het vergelijken van veel vingerafdrukken is voor een mens onmogelijk en onuitvoerbaar. Daarom is het vergelijken van vingerafdrukken geautomatiseerd. Dit algoritme draagt bij aan efficiënt en effectief politiewerk, het verhogen van de pakkans en daarmee aan de veiligheid. 

De politie gebruikt vingerafdrukken om de identiteit van iemand vast te stellen of te verifiëren. Dit kan gaan om verdachten, slachtoffers van misdrijven, onbekende doden en getuigen. De forensische opsporing stelt vingerafdruksporen op plaatsen delict veilig en verricht daarmee onderzoek. Het doel is om de donor van het spoor te vinden voor de waarheidsvinding in opsporingsonderzoeken en voor bewijsvoering. In HAVANK zitten vingerafdrukken van verdachten en veroordeelden van misdrijven waar vier jaar of meer celstraf op staat.

Afwegingen

Het handmatig vergelijken van de grote hoeveelheden vingerafdrukken en sporen is voor een mens onmogelijk en onuitvoerbaar. Daarom is het vergelijken van vingerafdrukken en sporen geautomatiseerd. Hierdoor is de kans op herkenning veel groter en de kans op fouten kleiner.

Menselijke tussenkomst

Het algoritme vingerafdrukken voor identiteitsvaststelling levert een hit-no-hit-resultaat op. Dit gebeurt op basis van een score: is de score boven een bepaalde waarde dan is het een hit, is de score onder een bepaalde waarde dan is het een no-hit.

Het algoritme sporen van hand – en vingerafdrukken levert een kandidatenlijst op met scores. Een expert onderzoekt de door het systeem gepresenteerde vingerafdrukken met het spoor en onderzoekt of er mogelijk een match is. Is er geen match dan wordt het onderzoek gesloten met ‘geen herkenning’. Is er een match dan gaan twee andere experts deze match vergelijken. Zij doen dit zelfstandig en onafhankelijk van elkaar. Pas als de drie experts tot dezelfde conclusie komen, is er sprake van formele individualisatie en wordt dit vastgelegd in een rapport.

Risicobeheer

·        Alleen getrainde en geautoriseerde experts hebben toegang tot het algoritme en de vingerafdrukken.

·        Om bevooroordeling tegen te gaan weten experts niet aan welke zaak ze werken, weten de experts onderling van elkaar ook niet wie aan welke zaak werkt, en zien de experts elkaars resultaten niet.

·        De automatische resultaten worden alleen boven een betrouwbare scoredrempel gegenereerd. Een mens controleert of de gegevens kloppen of dat er mogelijke afwijkingen zijn.

·        De resultaten van het vergelijkingsalgoritme van sporen worden altijd door minimaal drie gecertificeerde experts van de politie beoordeeld volgens een gestandaardiseerd werkproces onder ISO 17025 accreditatie (norm voor test en kalibratielaboratoria). De uitkomst van de verwerking is dus de conclusie van drie menselijke experts.

Wettelijke basis

De verwerking van de vergelijking van biometrische gegevens valt onder de Wet Politiegegevens artikel 13 lid 1c, identificatie van personen of zaken. In het bijzonder worden nog de volgende artikelen toegelicht in het kader van de verwerking:

·        artikel 5 (bijzondere categorieën van politiegegevens): De verwerking van politiegegevens waaruit ras, etnische afkomst, politieke opvattingen, religieuze of levensbeschouwelijke overtuiging, of het lidmaatschap van een vakbond blijkt, en de verwerking van genetische gegevens, biometrische gegevens met het oog op de unieke identificatie van een natuurlijke persoon, of gegevens over gezondheid, seksuele leven en seksuele gerichtheid vindt slechts plaats wanneer dit onvermijdelijk is voor het doel van de verwerking, in aanvulling op de verwerking van andere politiegegevens betreffende de persoon en de gegevens afdoende zijn beveiligd.

·        artikel 7a: Een besluit dat uitsluitend op geautomatiseerde verwerking is gebaseerd, met inbegrip van profilering, dat voor de betrokkene nadelige rechtsgevolgen heeft of hem in aanmerkelijke mate treft, is verboden, tenzij wordt voorzien in voorafgaande menselijke tussenkomst door of namens de verwerkingsverantwoordelijke en in specifieke voorlichting aan de betrokkene.

·        Wetboek van Strafvordering artikelen 22 lid4, 27a, 29a, 55c, 61a en 190

·        Wetboek van Strafrecht artikelen 14c, 15a, 38, 38p, 38ab, 77f, 77ta, 77w, 77z en 447e

·        Vreemdelingenwet 2000, artikelen 50 (identificatie) en 107 (verwerking vingerafdrukken)

·        Wet en Besluit identiteitsvaststelling verdachten en veroordeelden

·        Prüm-besluit en andere internationale verdragen, voor uitwisselen van biometriegegevens met het buitenland

·        Wetboek van Strafvordering artikel 55 c lid 4: De vingerafdrukken kunnen ook worden verwerkt voor het voorkomen, opsporen, vervolgen en berechten van strafbare feiten en het vaststellen van de identiteit van een lijk.

Impacttoetsen

Data Protection Impact Assessment (DPIA)

Werking

Gegevens

Afbeeldingen van vingerafdrukken en sporen van hand- en vingerafdrukken.

Technische werking

HAVANK zet een afbeelding van een vingerafdruk met behulp van een algoritme om in een “rekenkundige sleutel”. Deze sleutel wordt onder een unieke registratie opgeslagen in een database. De afbeelding wordt ook opgeslagen onder de unieke registratie.

Als er een nieuwe vingerafdruk wordt aangeboden aan het systeem dan zal het algoritme opnieuw de “rekenkundige sleutel” bepalen en opslaan onder een nieuwe unieke registratie. Met deze rekenkundige sleutel wordt een vergelijking uitgevoerd met alle rekenkundige sleutels in de database. Met behulp van het algoritme wordt vervolgens, per vergelijking, een score bepaald.

Het algoritme vingerafdrukken voor identiteitsvaststelling levert een hit-no-hit-resultaat op. Dit gebeurt op basis van een score: is de score boven een bepaalde waarde dan is het een hit, is de score onder een bepaalde waarde dan is het een no-hit. Het algoritme sporen van hand- en vingerafdrukken levert een kandidatenlijst op met scores.

Het algoritme is niet zelflerend.

Leverancier

IDEMIA