CATCH (Centrale Automatische TeChnologie voor Herkenning van personen)

Politie

Het algoritme vergelijkt het gezicht van een onbekende verdachte, getuige of slachtoffer met gezichten in de CATCH Strafrecht-database. De politie is bevoegd een gelaatsvergelijking te verrichten als de (mogelijke) identiteit van de persoon op een beelddrager een wezenlijke bijdrage levert aan het voorkomen, opsporen of vervolgen van strafbare feiten.

Laatst gewijzigd op 17 november 2025 om 14:31 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Hoog-risico AI-systeem
• Impacttoetsen: DPIA
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Openbare orde en veiligheid

Begindatum

2023-12

Contactgegevens

https://www.politie.nl/

Link naar publiekspagina

https://www.politie.nl/informatie/team-dactyloscopie.html

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Het algoritme is bedoeld om gezichten automatisch te vergelijken. Dit is belangrijk voor de politie, omdat het helpt te achterhalen wie mensen zijn in onderzoeken. CATCH speelt hier een grote rol in. Herkenning en identificatie van personen zijn de basis voor veel politieonderzoeken. Als een gezicht op een foto onbekend is of als er twijfels zijn over wie het is, wordt onderzocht wie die persoon kan zijn. Door het gezicht te vergelijken met beelden uit de Strafrechtketendatabank (SKDB), kan CATCH helpen om de identiteit te achterhalen.

De politie mag gezichten vergelijken als dit helpt bij het opsporen van misdrijven. Bij een onbekende verdachte kan een zoekopdracht in CATCH worden uitgevoerd. CATCH maakt het makkelijker om gezichten zorgvuldig te vergelijken en helpt om snel een aanwijzing te vinden over de identiteit van de persoon. Dit versnelt het werk van de politie, vergroot de kans om de verdachte te vinden en maakt de samenleving veiliger.

Afwegingen

Het is te veel werk voor een mens om grote hoeveelheden gezichten handmatig te vergelijken. Daarom wordt het vergelijken van gezichten nu automatisch gedaan. Dit maakt de kans op herkenning groter en zorgt ervoor dat het proces zorgvuldiger en sneller verloopt.

Menselijke tussenkomst

Na de automatische vergelijking van gezichten door het algoritme, maakt CATCH een lijst van mogelijke overeenkomsten. Een expert kijkt naar deze lijst en vergelijkt de gezichten. Als de expert geen overeenkomsten vindt, kijkt een tweede, onafhankelijke expert naar de lijst. Deze tweede expert gebruikt de bevindingen van de eerste expert niet.

Als de eerste expert overeenkomsten vindt, wordt dit gezien als een mogelijke herkenning. Dit wordt een mogelijke match genoemd en wordt verder onderzocht. Het onderzoek gebeurt door twee experts die onafhankelijk van elkaar werken. De expert die eerst de vergelijking heeft gemaakt, doet niet mee in dit verdere onderzoek. Beide experts voeren een gedetailleerde analyse uit en noteren hun bevindingen. Ze kijken naar specifieke kenmerken van de gezichten, zoals de vorm van de neus, lippen en oren. Daarna geven ze een eigen oordeel over de overeenkomsten of verschillen.

Het uiteindelijke oordeel is het gezamenlijke oordeel van beide experts, gebaseerd op hun analyses.

Risicobeheer

• De resultaten van het algoritme worden altijd gecontroleerd door politie-experts volgens een vast werkproces. 

• Om te voorkomen dat de experts bevooroordeeld raken, weten zij niet welke zaak ze onderzoeken. 

• De experts kunnen elkaars resultaten niet zien, om eerlijkheid te garanderen.

• De experts weten niet van elkaar wie aan dezelfde zaak werkt, zo blijft iedereen onpartijdig. 

• Als er een mogelijke overeenkomst is, wordt er een onderzoek gedaan door twee andere experts, onafhankelijk van elkaar.

• Het resultaat van de gezichtsvergelijking kan alleen leiden tot een aanwijzing voor verder onderzoek.

• Alleen de getrainde en geautoriseerde experts van het Centrum voor Biometrie hebben toegang tot het algoritme en de gezichten.

Wettelijke basis

De verwerking van de vergelijking van biometrische gegevens valt onder Wet politiegegevens (Wpg) artikel 13 lid 1c: identificatie van personen of zaken. Ook is artikel 5 Wpg (bijzondere categorieën van politiegegevens) relevant inzake de verwerking.

Het nemen van foto’s van verdachten gebeurt op basis van artikel 55c lid 2 en 4 c van het Wetboek van Strafvordering (WSv):

• Verdachte zwaar feit (art. 67 lid 1 Sv-misdrijf): Art. 55c lid 2 Sv geeft opsporingsambtenaren de verplichting tot het nemen van vingerafdrukken en foto’s.

• Verdachte licht feit (geen 67 lid 1 Sv-misdrijf): Twijfel over identiteit? Art. 55c lid 3 Sv geeft aan de (hulp)officier van justitie de verplichting om bevel te geven aan de opsporingsambtenaar om vingerafdrukken en foto’s te nemen. Geen twijfel over identiteit? Geen mogelijkheid voor het nemen van vingerafdrukken en foto’s.

Links naar wettelijke basis

WPG: https://wetten.overheid.nl/BWBR0022463/2025-07-01

Toelichting op impacttoetsen

Voor CATCH heeft de politie een Gegevens Effect Beoordeling (GEB) opgesteld. 

Impacttoetsen

Data Protection Impact Assessment (DPIA)

Werking

Gegevens

CATCH maakt gebruik van het Multi Biometric Identification System (MBIS). Dit systeem bevat een databank met biometrische gegevens van mensen (zoals gezichten of vingerafdrukken) en sporen (zoals bijvoorbeeld DNA).

De databank bestaat uit drie soorten gegevens:

1. Zaakgegevens: Deze gegevens bepalen waarvoor de biometrische gegevens mogen worden gebruikt, bijvoorbeeld in welk onderzoek. Ze geven ook aan hoelang de gegevens bewaard mogen blijven.

2. Biometrische gegevens: Dit zijn biometrische gegevens van verdachten, veroordeelden, mensen die verdacht werden maar niet vervolgd, onbekende verdachten (zoals sporen) en overleden slachtoffers van misdrijven.

3. Biografische gegevens: Dit zijn administratieve gegevens die gekoppeld zijn aan de biometrische gegevens. Ze geven aan wie de persoon is, zoals naam en adres.

Technische werking

In CATCH worden afbeeldingen van gezichten, die in een speciale database staan, omgezet in een code (biometrisch gegeven). Het algoritme vergelijkt de code van het gezicht van een onbekende verdachte, getuige of slachtoffer met de codes van gezichten die zijn opgeslagen in de Strafrechtketendatabank (SKDB).

Leverancier

Idemia