Detecteren risico’s in douaneaangiften voor naleving in- en uitvoerverbod van de Kwik-Verordening

Douane

Dit algoritme helpt de Douane om op basis van risico’s goederen te selecteren voor controle. Het gebruikt onder andere aangiftegegevens van bedrijven en beoordeelt of er wel of juist geen verhoogde risico’s zijn op de uitvoer en invoer van stoffen welke zijn genoemd in de Kwik-Verordening in de douaneaangiften.

Laatst gewijzigd op 2 april 2025 om 12:33 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Openbare orde en veiligheid

Begindatum

05-2013

Contactgegevens

[e-mail]

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Het doel van dit algoritme is om efficiënter te selecteren welke aangiften mogelijk risicogevoelig zijn in het kader van de handhaving van de Kwik-Verordening. Er gelden strikte voorwaarden voor de in-, en uitvoer van kwikhoudende stoffen, vanwege (inter)nationale afspraken. Die voorwaarden hebben betrekking op het goederenverkeer tussen de Europese Unie (EU) en derde landen. Dit algoritme richt zich op de invoer en uitvoer van stoffen genoemd in de Kwik-Verordening. Het geeft aan bij welke aangiften welk regime van toepassing is op de specifieke stof. De Douane controleert bedrijven op basis van de uitkomsten van dit algoritme.

Afwegingen

De Douane verwerkt jaarlijks 700 miljoen aangiften, onder andere op het gebied van kwikhoudende stoffen. Met dit algoritme (risicoprofielen) kan de Douane aangiften efficiënter en sneller beoordelen. Zo worden aangiften sneller goedgekeurd of gecontroleerd. En worden goederen sneller vrijgegeven. Ook zorgt het algoritme dat 'bekende en betrouwbare' bedrijven juist minder gecontroleerd worden.

Menselijke tussenkomst

Levert een aangifte een match op met een risicoprofiel, dan bekijkt een douanemedewerker de aangifte. En vraagt zo nodig om meer informatie. De beslissing om een aangifte goed te keuren, of om juist te gaan controleren, wordt door een mens genomen.

Risicobeheer

Een tweede douanemedewerker controleert altijd het risicoprofiel voor gebruik. Dit is het 4-ogenprincipe. En zodra het profiel in gebruik is, wordt voor een profiel elke week gecontroleerd hoeveel aangiften een match opleveren. Als het nodig is, kan het profiel worden aangepast. Periodiek bekijkt de Douane per profiel of het nog nodig is om deze te verfijnen, verlengen of beëindigen. De Douane monitort interne en externe klachten en incidenten, bijvoorbeeld als een profiel onvoldoende specifiek is en daardoor teveel aangiften aanwijst als hoger risico.

Wettelijke basis

Wettelijke basis voor de controles op Kwik-Verordening ligt in het Douanewetboek van de Unie (DWU), de algemene Douanewet en de Wet Milieubeheer. Deze wetten zorgen dat de uitvoer en doorvoer van stoffen genoemd in de Kwik-Verordening goederen de juiste manier plaatsvindt. Het gebruik van risicoprofielen baseert zich ook op DWU artikel 46. Dat artikel zegt dat douanecontroles zich hoofdzakelijk moeten baseren op een risicoanalyse door elektronische gegevensverwerkingstechnieken.

Links naar wettelijke basis

• Douanewetboek van de Unie: https://wetten.overheid.nl/BWBR0003245
• Kwik Verordening: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32017R0852&from=EN#d1e40-1-1

Werking

Gegevens

Het algoritme kan alle gegevens uit de aangifte van goederen gebruiken. Bijvoorbeeld goederensoort, goederencode, bescheidcode, gewicht, aantal colli, ontvanger, aangever, verzender, land van verzending, EORI-nummer, vervoermiddel etc.

Links naar gegevensbronnen

Gegevensvereisten douaneaangiften (zie Bijlage B Gedelegeerde Verordening Douanewetboek van de Unie + Bijlage VIa van de Algemene Douaneregeling): https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/douane_voor_bedrijven/naslagwerken_en_overige_informatie/andere_onderwerpen/gegevensvereisten/

Technische werking

Het algoritme bestaat uit beslisregels die zijn opgesteld in samenwerking met inhoudsdeskundigen. Deze beslisregels zorgen voor inschattingen welke aangiften een hoger risico hebben op de uitvoer en invoer van kwikhoudende stoffen. Beslisregels zijn gebaseerd op 'if-then-else' combinaties. Een voorbeeld: als (if) uit de informatie die we hebben over een zending blijkt dat de goederen een afwijkend gewicht hebben, (then) dan controleren we de aangifte handmatig en wordt de zending mogelijk geselecteerd voor uitgebreide inspectie. Als de goederen geen afwijkend gewicht hebben (else), dan houden we de zending niet tegen. Of in elk geval niet op basis van dit criterium.