Bepaling inkomensklasse t.b.v. Armoedevoorzieningen

Gemeente Amsterdam

Inkomensklasse bepalen voor Armoedevoorzieningen   Bepalen of het inkomen in de opgegeven referteperiode1 niet boven 130% (of 150%) van het Wettelijk Minimumloon (WML) uitkomt. 

Laatst gewijzigd op 6 november 2025 om 10:56 | Publicatiestandaard 1.0

• Publicatiecategorie: Impactvolle algoritmes
• Impacttoetsen: Veld niet ingevuld.
• Status: In gebruik

Algemene informatie

Thema

Sociale zekerheid

Begindatum

okt 25

Contactgegevens

[e-mail]

Link naar publiekspagina

www.amsterdam.nl/werk-en-inkomen/regelingen-bij-laag-inkomen-pak-je-kans/

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Doel: 

Om snel en correct de inkomensklasse (en de inkomenssoort en het totaalloon) van de aanvrager in een huishouden (in combinatie met de eventueel aanwezige partner in het huishouden) te bepalen bij een ingediende aanvraag voor een of meer Armoedevoorziening(en) voor een bepaald jaar, om te bepalen of de inkomensklasse voldoet aan de inkomenstoets (percentage van het WML voor het betreffende refertejaar), die voor de betreffende Armoedevoorziening geldt. 

 

Werking: 

Het algoritme berekent ‘onder water’ - via een technische koppeling tussen Suwinet en het automatiseringssysteem ZorgNed van de afdeling Armoedevoorzieningen, en op basis van de gegevens uit Suwinet, op basis van BSN - de betreffende jaarinkomsten uit arbeid en/of uitkering(en) van de individuele geselecteerde persoon, die een aanvraag heeft ingediend (met eventueel een partner als medeondertekenaar, en dan ook diens inkomen meebepaald) voor een of meer Armoedevoorziening(en) voor een bepaald jaar.  

Deze jaarinkomsten mogen in het betreffende refertejaar niet hoger zijn dan een voor Armoedevoorzieningen gestelde inkomensnorm op basis van het betreffende WML. Het resultaat van de berekening is het betreffende jaarinkomen middels de inkomensklasse waarin dat jaarinkomen valt ten opzichte van de betreffende WML, dus als een berekende percentageklasse ten opzichte van die WML. 

 

Behalve de Inkomensklasse wordt ook de inkomenssoort weergegeven.  

 

De samenstellende inkomenscomponenten en de onderlinge hoogte van de componenten geven een omschrijving van de inkomenssituatie, bijvoorbeeld: Inkomenssoort = ‘Inkomen uit werk’, ‘Uitkering’, ‘Samengesteld inkomen’, en dergelijke. Deze omschrijving wordt op dezelfde wijze (rekenkundig de grootste inkomenscomponent) bepaald als bij de handmatige opvraging.  

De inkomenssoort geeft de behandelaar nader inzicht in de inkomenssituatie van het betreffende huishouden. 

Deze informatie is nodig voor het bepalen van 'zekere' en 'onzekere' minima. Ook kan dit gegeven gebruikt worden ten behoeve van het bereik van de doelgroep. Deze informatie is nodig voor het bepalen van 'zekere' en 'onzekere' minima. Ook kan dit gegeven gebruikt worden ten behoeve van het bereik van de doelgroep. 

Afwegingen

De automatische verbinding tussen ZorgNed en Suwinet gebruikt eenvoudige zoekregels, rekenregels en jaarlijkse normen. Inkomensgegevens uit werk en uitkeringen worden via Suwinet opgehaald voor een bepaalde periode, de ‘referteperiode’. Het totale inkomen wordt berekend en vergeleken met een vast bedrag, het ‘toetsinkomen’. 

In Amsterdam wordt elk jaar bepaald wat het wettelijk minimumloon (WML) is. Dit bedrag is vaak iets gunstiger dan de landelijke norm. Het wordt op tijd doorgegeven aan het datateam, dat het invoert in de rekentool. Het toetsinkomen is een percentage van het WML: 130% voor volwassenen en 150% voor kinderen. Als het inkomen lager is dan het toetsinkomen, kan de voorziening worden toegekend. 

In 2025 wordt de automatische koppeling alleen gebruikt voor mensen van wie de gezinssituatie in de referteperiode niet is veranderd. Bij wijzigingen in de gezinssituatie worden gegevens handmatig opgehaald en berekend. Beide manieren gebruiken dezelfde regels. Vanaf 2026 wordt de koppeling uitgebreid, zodat ook rekening wordt gehouden met veranderingen in de gezinssituatie. 

De resultaten van de inkomensgegevens worden opgenomen in het aanvraagdossier: 

Het totale inkomen als percentage van het toetsinkomen, bijvoorbeeld [116% - 120%]. 

Het belangrijkste deel van het inkomen, bijvoorbeeld ‘Loon’. 

Het totale inkomen in de referteperiode, dat wordt gebruikt in het besluit. 

Berekeningen worden 3 maanden opgeslagen en daarna automatisch verwijderd. Dit is lang genoeg voor een bezwaarprocedure, die binnen 6 weken na het besluit kan worden gestart. De behandelaar beslist op basis van de berekeningen en andere gegevens of iemand recht heeft op de voorziening. 

Suwinet wordt ook gebruikt om andere gegevens op te vragen, zoals: 

Of iemand een auto heeft (voor een vermogenstoets). 

Of iemand kinderbijslag ontvangt. 

Of iemand studiefinanciering heeft gehad (via DUO). 

Of iemand een eigen bedrijf heeft (via het Handelsregister). 

Of er sprake is van een eenmalig hoog inkomen dat niet meetelt. 

Er zijn regels voor het gebruik van Suwinet binnen Armoedevoorzieningen. Elke raadpleging wordt vastgelegd, inclusief de naam van de behandelaar en de BSN(s) van de betrokken personen.

Menselijke tussenkomst

Medewerkers hebben de kwaliteit van het algoritme beoordeeld door het te vergelijken met de handmatige berekening. Waar afwijkingen werden geconstateerd, bleek de fout in de handmatige berekening te liggen en niet in het algoritme. 

Omdat de uitkomst zuiverder is zal de impact voor de burger (te weten een afwijzing van de aanvraag) lager zijn. 

Er is sprake van human in the loop.

De koppeling met Suwinet is een beveiligde omgeving, gebaseerd op geautoriseerde toegang tot de betreffende gegevens. De koppeling is volgens geldende gemeentelijke richtlijnen afgestemd en met betrokken gemeentelijke afdelingen gerealiseerd. 

• De koppeling wordt actief beheerd door Functioneel beheer ZorgNed in samenwerking met WPI Datateam 10 en ZorgNed. 

Risicobeheer

Het algoritme is niet risicovol. Het haalt alleen de gegevens op die nodig zijn. Daarna worden de gegevens opgeteld en vergeleken met de regels. Dit gebeurt op dezelfde manier als wanneer dit met de hand wordt gedaan. 

De verbinding is goed beveiligd volgens de regels van de gemeente Amsterdam. Verschillende afdelingen hebben hieraan meegewerkt, zoals Architectuur, ISO en Privacy. 

In oktober 2025 wordt het algoritme alleen gebruikt voor situaties waarin huishoudens niet zijn veranderd. Later kan het ook worden gebruikt voor huishoudens die wel zijn veranderd. Dit gebeurt dan per periode, waarbij precies wordt aangegeven hoe het huishouden in die periode is samengesteld. 

De gegevens komen van Suwinet, een betrouwbare bron. Suwinet haalt deze gegevens op bij andere officiële bronnen. Alleen mensen die toestemming hebben via ZorgNed kunnen Suwinet gebruiken. Deze toestemming wordt officieel geregeld. Veranderingen in de toestemming gaan via een vast proces, en alleen het management mag dit aanpassen. 

Alle keren dat Suwinet wordt gebruikt, worden vastgelegd. Dit gebeurt in ZorgNed. Er wordt bijgehouden wie de gegevens heeft opgevraagd, welke BSN’s zijn bekeken, en op welke datum en tijdstip dit gebeurde. Deze informatie kan alleen door Functioneel Beheer worden ingezien. Zij kunnen dit op een scherm laten zien of een rapport maken. Dit wordt gedaan om te voorkomen dat Suwinet verkeerd of onnodig wordt gebruikt. 

Ook de leverancier van Suwinet, BKWI, houdt bij wie inlogt en welke gegevens worden bekeken. Zij maken elke maand een algemeen rapport. Als het nodig is, kunnen zij ook een specifiek rapport maken. 

De afdeling AIB (Advisering Interne Beheersing) van de gemeente controleert of Suwinet goed wordt gebruikt. Zij kunnen de gegevens van ZorgNed en de rapporten van BKWI opvragen als dat nodig is. 

De berekeningen en resultaten van het algoritme worden ook opgeslagen. Deze gegevens worden na drie maanden automatisch verwijderd. Dit is belangrijk, omdat een aanvrager binnen zes weken bezwaar kan maken tegen een besluit. Als dat gebeurt, kunnen de gegevens opnieuw worden bekeken. Als het nodig is, kan Suwinet opnieuw worden geraadpleegd. 

Als er een fout in de verbinding wordt ontdekt, wordt deze aangepast en opnieuw getest. 

risicofactoren:

• Persoonlijke data 
• Inkomensprofiel (behorend tot categorie Amsterdamse minima) 
• Kwetsbare groep 

Wettelijke basis

 Uitvoering wettelijke taken, zoals Participatiewet (Pwet), Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Gemeentewet (GW). 

Zie relevante DPIA Armoedevoorzieningen en/of verwerkingen. 

Links naar wettelijke basis

Participatiewet: https://wetten.overheid.nl/jci1.3:c:BWBR0015703&z=2024-01-01&g=2024-01-01

Toelichting op impacttoetsen

Het gebruik van het algoritme vereenvoudigt en versnelt het werkproces voor de behandelaar. Daarnaast is het afhandelen van de aanvragen op deze wijze minder foutgevoelig. Bovendien is het gebruik van dit algoritme minder privacygevoelig, omdat de behandelaar de achterliggende data niet ziet, alleen de uitkomst van de berekening. 

Er is een privacyverklaring en een DPIA.

Werking

Gegevens

• Inkomsten (uit werk of uitkering) worden opgehaald uit Suwinet, op basis van: 
• BSN 
• Referteperiode 

 

• Op basis van de opgegeven BSN('s) en de opgegeven begin- en einddatum van de referteperiode berekent het algoritme met een druk op een knop de inkomensklasse en het meest bepalende inkomen; de behandelaar kan de getoonde data over laten nemen in ZorgNed. 

Links naar gegevensbronnen

Privacyverklaring: https://www.amsterdam.nl/privacy/specifieke/privacyverklaringen-werk-inkomen/hulp-laag-inkomen/

Technische werking

Architectuur

• Verwerking in het systeem: 

In het proces van de beoordeling van een aanvraag vult de medewerker in ZorgNed in wat de begin- en einddatum van de referteperiode zijn en welke leefvorm in die periode geldt (standaard staat de referteperiode op vorig jaar: 1-1-(T-1) t/m 31-12-(T-1), waarbij T-1 het voorgaande jaar is).  

Als de aanvraag een medeondertekenaar heeft, wordt ook diens BSN al ingevuld; anders moet dit BSN (als geen sprake is van de leefvorm alleenstaande of alleenstaande ouder) handmatig worden opgezocht en ingevuld. Door vervolgens op de knop “Ophalen inkomensklasse” te klikken wordt de DKD_koppeling met Suwinet gestart. 

 

De uitkomst van de berekening van de inkomensklasse en de meest bepalende inkomenssoort wordt door het algoritme bepaald en wordt in een scherm aan de behandelaar getoond. Deze kan de uitkomst vervolgens wel (of niet) overnemen, waarmee deze uitkomst in de database van ZorgNed wordt vastgelegd (of wordt geannuleerd). 

Dat ziet er dan bijvoorbeeld als volgt uit: 

 

De in het (onderstaande) antwoordbericht opgenomen gegevens worden niet in de database van ZorgNed vastgelegd maar alleen in de rapportage in ZorgNed overgenomen. 

 

• Werking van het algoritme 
• Aan de hand van het BSN van de aanvrager (en van eventueel het BSN van de partner BSN, als die aanwezig in het huishouden) worden via een zogenoemde ‘API’ (= automatische systeemkoppeling) de data over inkomsten uit arbeid en uitkeringen voor de opgegeven referteperiode voor dit huishouden verzameld en rekenkundig opgeteld, en worden de (jaar) inkomsten procentueel vergeleken met het betreffende (jaar) WML. Het resultaat wordt als een inkomensklasse weergegeven.  

Dus bijvoorbeeld voor refertejaar 2024 vallend in Inkomensklasse [116% - 120%] ten opzichte van het WML. 

• Ook wordt bepaald wat de (rekenkundig) belangrijkste inkomenssoort in dat refertejaar was.